Op de VN-klimaattop in Glasgow heeft België de ‘Blue Leaders Call for the Ocean’ gelanceerd. Deze verklaring roept staatshoofden wereldwijd op om dringend actie te ondernemen om het ‘blauwe hart’ van onze planeet te beschermen. Enkel een gezonde oceaan zal immers de gevolgen van klimaatopwarming kunnen trotseren. 13 landen hebben de verklaring ondertekend tijdens een event dat België organiseerde als trekker van de Blue Leaders. Deze groep landen wil 30% van de oceaan beschermen tegen 2030 en de onderhandeling van het nieuwe Verdrag over Biodiversiteit op Volle Zee spoedig afronden. De Blue Leaders kwamen in Glasgow bijeen op initiatief van minister van Noordzee Vincent Van Quickenborne en Arno Verhasselt van de FOD Volksgezondheid.
Van 1 tot 12 november 2021 vindt in Glasgow de 26ste Conference of Parties (COP) van de United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) plaats. Tijdens deze klimaattop proberen de deelnemende landen de afspraken uit het akkoord van Parijs van 2015 verder uit te werken. Het is duidelijk dat deze top belangrijke knopen moet doorhakken om de toekomst van onze planeet te vrijwaren.
De oceaan en het klimaat
De wereldwijde oceaan bedekt bijna twee derde van onze planeet en herbergt het grootste deel van de biodiversiteit op aarde. Ze regelt het klimaat op aarde, produceert de zuurstof die we inademen en voorziet miljarden mensen van voedsel. Ze speelt dan ook een unieke rol in de strijd tegen klimaatverandering. Om de dubbele crisis van biodiversiteitsverlies en klimaatverandering te keren, zijn dringende maatregelen nodig die de veerkracht van de oceanen vergroten.
Omwille van de COVID-19 pandemie hebben internationale onderhandelingen echter vertraging opgelopen. Hierdoor is er kostbare tijd verloren gegaan om internationaal bindende afspraken te maken. Daarom kwamen de Blue Leaders tijdens een high-level side event op 5 november samen, als alliantie van landen die zich engageren om de effectieve bescherming van het mariene milieu en onze oceaan hoog op de diplomatieke agenda te zetten met concrete doelstellingen.
De Blue Leaders, 30x30 en een nieuw VN-verdrag
De Blue Leaders hebben als doelstelling om 30% van de oceaan te beschermen tegen 2030 (‘30x30’) door het inrichten van een netwerk van sterk en volledig beschermde mariene gebieden. Dit zijn natuurreservaten in de oceaan waar de mariene biodiversiteit gevrijwaard wordt van elke schadelijke impact. Deze aanpak onderscheidt zich door een focus op de kwaliteit van de beschermde gebieden. Het gaat immers niet om gebieden die enkel op papier beschermd zijn (de zogenaamde ‘paper parks’) maar om echte sterk beschermde natuurreservaten in de oceaan, met managementplannen, monitoring, opvolging en wetenschappelijk onderzoek, binnen én buiten nationale jurisdictie.
Daarnaast engageren de Blue Leaders zich om de lopende onderhandelingen over een nieuw verdrag van de Verenigde Naties voor de bescherming van de biodiversiteit en het duurzaam gebruik van de volle zee in 2022 op een ambitieuze wijze af te ronden.
De Blue Leaders-verklaring
Deze ambassadeurs van de oceaan kwamen samen om hun collega’s over de hele wereld aan te sporen om zich bij hen aan te sluiten en actie te ondernemen. 13 landen waaronder België, Spanje, Colombia, Nigeria, Portugal, Chili, Kroatië, Finland, Costa Rica en Panama ondertekenden hiertoe een verklaring die door minister Van Quickenborne werd overhandigd aan het voorzitterschap van de COP26. Een belangrijke stap, want in 2022 zijn er twee multilaterale onderhandelingsprocessen die effectief zullen bijdragen tot de bescherming van de oceaan: naast de onderhandeling over het nieuwe Verdrag over Biodiversiteit op Volle Zee is er ook die over het post-2020 Global Biodiversity Framework van het Biodiversiteitsverdrag (Convention on Biological Diversity).
De Blue Leaders, met in het midden de gerenommeerde Amerikaanse oceanografe Sylvia Earle, die het event inleidde.
De ondertekende Blue Leaders-verklaring
België is niet enkel een Blue Leader, maar ook één van de voortrekkers van de High Ambition Coalition for Shipping. Dat is een internationale coalitie van landen die hogere emissiestandaarden voor de scheepvaart wil bekomen. Op de klimaattop werden ook engagementen voor een duurzame scheepvaart besproken, met name de nuluitstoot van scheepvaart tegen 2050.
Vincent Van Quickenborne, vice-eersteminister en minister van Noordzee: “De wetenschap beveelt aan om tegen 2030 ten minste 30% van de oceanen wereldwijd volledig te beschermen om de ergste gevolgen van de klimaatverandering af te wenden. Het volstaat niet om plaatsen in onze oceaan op papier beschermd te verklaren, we moeten ze volledig en doeltreffend beschermen, ze moeten vrij zijn van alle winningsactiviteiten zodat diersoorten, ecosystemen en kusteconomieën zich kunnen verjongen en opnieuw productief kunnen worden.”