Op vrijdag 24 februari werden op de luchthaven van Zaventem 6 handelaars gearresteerd met 400.000 euro aan Europese paling, beschermd door de CITES-overeenkomst over de duurzame handel in bedreigde diersoorten. De jonge palingen, beter bekend als glasaaltjes, werden in beslag genomen door de douaneambtenaren van de FOD Financiën. Vervolgens werden ze overgedragen aan het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. Experten en CITES-inspecteurs van de FOD Volksgezondheid namen stalen van de glasalen voor gezondheids- en DNA-tests (om te bevestigen dat het om de Europese paling gaat) en om ze op termijn weer in de natuur uit te zetten.  

De zaak wordt verder onderzocht door het parket van Halle-Vilvoorde. De daders riskeren tot 5 jaar gevangenisstraf. Deze spectaculaire inbeslagname is het resultaat van een operatie die werd uitgevoerd in samenwerking met de bevoegde regionale en federale overheden: ANB (Agentschap voor Natuur en Bos), INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek), FOD Financiën (Algemene Administratie van de Douane en Accijnzen), FAVV (Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen), en experten en CITES-inspecteurs van de FOD Volksgezondheid. Het is de eerste keer dat een dergelijke inbeslagname in België plaatsvindt.  

Een zeer begeerde soort ...  

Er bestaan verschillende soorten paling (Amerikaanse of Japanse), maar de Europese paling is het meest populair bij Aziatische consumenten. Hun prijzen op de zwarte markt zijn extreem hoog, waardoor de soort uiterst kwetsbaar is voor illegale handel.   

Glasalen worden illegaal uitgevoerd voor directe consumptie, maar ook om verder te worden opgekweekt. Volwassen palingen worden als filet of sushi opnieuw uitgevoerd naar Europa of de Verenigde Staten. 

Iedere kilo Europese glasaal levert 772 kg palingfilets op. Deze worden verkocht tegen 36 euro/kg aan de groothandel en 60 euro/kg aan de consument. Dit betekent dat elke kilo glasaal, eenmaal opgekweekt en verwerkt tot filets, 46.320 euro kan opbrengen. Interpol en Europol schatten de waarde van deze handel op zo’n 3 miljard euro per jaar.  

... beschermd door het CITES-verdrag en de EU   

De Europese paling staat op de Rode Lijst van de IUCN (International Union for Conservation of Nature) als een ernstig bedreigde soort. Het is de enige door CITES beschermde palingsoort waarvan de uitvoer uit de EU sinds 2009 verboden is (bijlage B II).

Sinds 2010 heeft de EU een zero export quota (exportverbod) opgelegd voor alle lidstaten. Een Europese verordening staat enkele uitzonderingen toe, met name voor het uitzetten van de glasaal in het wild. 

In Vlaanderen staat het ANB in voor de uitvoering van de Palingverordening en is het ANB tevens verantwoordelijk voor het uitzetten van glasaal. Indien na het uitvoeren van de DNA- en veterinaire testen de glasalen geschikt bevonden worden om vrij te laten, zal het ANB deze uitzetten op enkele waterlopen in Vlaanderen zodat ze verder kunnen opgroeien om uiteindelijk als volwassen palingen bij te dragen tot het paaibestand.

Op het terrein houden de douane, het FAVV en de CITES-inspecteurs van de FOD Volksgezondheid toezicht op de handel in de soort, zowel bij invoer als bij uitvoer.   

 Een soort die zich niet kan voortplanten in gevangenschap  

Het onderzoeksinstituut INBO bestudeert deze mysterieuze soort die, hoewel ze in Europese rivieren leeft, naar de Sargassozee (ten Noorden van de Atlantische Oceaan) trekt om zich voort te planten. De in het wild gevangen glasaaltjes in Europa zijn dus essentieel voor de voortplanting van de soort.

Controles op palingfilets uitgevoerd door de FOD Volksgezondheid  

In 2022:  

- controle op de invoer in de EU bestemd voor Frankrijk. De inspecteurs van de FOD brachten de Franse autoriteiten op de hoogte, die vervolgens stalen namen, maar het ging niet om Europese paling.  

In 2021 : 

- 1 controle op invoer uitgevoerd bij een Belgisch bedrijf dat 5000 kg palingfilets bezat. Van de 20 genomen stalen was er 1 van de Europese paling. 
- 1 controle uitgevoerd op een doorvoer bestemd voor Rusland bij een uitvoerder die bekend is bij de CITES-cel. Er werd geen Europese paling gevonden. 

Contactpersonen 

FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen: Wendy Lee, woordvoerster, 0477 98 01 02, wendy.lee@health.fgov.be 
FOD Financiën: Francis Adyns, woordvoerder, 0470 76 22 44, francis.adyns@minfin.fed.be
FAVV: Hélène Bonte, woordvoerster, 0478 50 59 31, helene.bonte@favv.be
ANB: Kristof Vlietinck, Beleidsthemabeheerder Visserij, 0491 86 14 73, kristof.vlietinck@vlaanderen.be  
INBO:  Koen Van Muylem, woordvoerder, 0473 81 49 28, koen.vanmuylem@inbo.be
Parket van de procureur des Konings: Carol Vercarre, persmagistraat, 02 451 19 44, pers.hv@just.fgov.be