Sensibiliseringsactie met striptekenaar Kim Duchateau
Hoe komen microplastics in de natuur terecht, wat is de impact op ons lichaam, en vooral: wat kunnen we zelf doen om de verspreiding van microplastics in ons milieu te vermijden of beperken? Naar aanleiding van nieuwe regelgeving lanceert de FOD Volksgezondheid een sensibiliseringscampagne rond microplastics in samenwerking met cartoonist en striptekenaar Kim Duchateau. Met mooie tekeningen en met een knipoog laat Kim Duchateau zien dat er microplastics terug te vinden zijn in mosselen, bier of water, en bijgevolg ook in onze uitwerpselen en zelfs in de placenta. Met de campagne wil de FOD het microplasticsprobleem beter bekend maken onder de bevolking en burgers informeren over de actie die ze zelf kunnen ondernemen om het milieu te beschermen.
Waar komen microplastics vandaan?
Microplastics zijn plastic deeltjes van minder dan vijf millimeter groot die in de eerste plaats ontstaan door het langzaam uit elkaar vallen van plastic (zwerf)afval. De tweede belangrijkste bron van microplastics zijn autobanden: tijdens het rijden, remmen en optrekken komen kleine rubberdeeltjes vrij die eerst op de weg en vervolgens in de grond of de lucht terechtkomen, of via het riool wegspoelen naar zee.
Synthetische textielproducten, zoals acryl, nylon en polyester (fleece), zijn ook een bron van microplastics. Volgens onderzoekers wordt in totaal meer dan zestig procent van onze kleding gemaakt van plastic. Per wasbeurt zouden we tot wel 9 miljoen plastic microvezels in onze waterwegen lozen!
Daarnaast worden microplastics soms ook speciaal geproduceerd voor bepaalde specifieke toepassingen. Zo vormen plastic parels voor de productie van kunststoffen (pellets) een belangrijke bron van microplastics.
Impact op ons lichaam
Microplastics zijn niet of nauwelijks afbreekbaar en komen uiteindelijk onvermijdelijk in het leefmilieu terecht, waar ze een gevaar vormen voor de natuurlijke ecosystemen. Kleine mariene organismen als vissen, kreeftjes en garnalen kunnen de plastic deeltjes ten onrechte als voedsel aanzien; ze kunnen ermee verzadigd raken en sterven door ondervoeding. De deeltjes kunnen ook zelf negatieve effecten hebben in het darmkanaal of opgenomen worden door de cellen en zo in andere organen terechtkomen.
Microplastics zijn overal:
Via de voedselketen komen de stukjes plastic vervolgens op ons bord terecht. Wetenschappers ontdekten al microplastics in onder andere mosselen, oesters, bier, fruit, zeezout en kraanwater. Volgens Nederlands onderzoek krijgen we jaarlijks meer dan 300.000 microplastics binnen via ons eten, drinken en onze ademhaling.
Het is dus niet verassend dat plastic deeltjes recent ontdekt zijn in onze longen en uitwerpselen, in placenta’s, moedermelk en zelfs in ons bloed, waar ze directe en indirecte schadelijke effecten kunnen hebben. Kunststoffen bevatten immers vaak chemische stoffen, zoals stabilisatoren of vlamvertragers.
Uit recent onderzoek blijkt dat microplastics op het niveau van onze cellen ontsteking, oxidatieve stress (afbraak van cellen) en genotoxiciteit (beschadiging van DNA) kunnen veroorzaken.
Wat kan jij doen?
Nationale en Europese overheden proberen oplossingen te vinden voor het microplasticsprobleem. Maar ook jij kan je steentje bijdragen! Lees hieronder wat je zelf kan doen om de verspreiding van microplastics in ons milieu zo veel mogelijk te beperken.
Plastic afval
- Vermijd plastic verpakkingsmateriaal en maak gebruik van een herbruikbare boodschappentas, drinkfles, brooddoos enz.
- Sorteer je afval in de daarvoor bestemde vuilnisbak.
- Laat geen zwerfvuil achter in de natuur. Gooi je afval steeds in de vuilnisbak, ook kleine stukjes plastic zoals sigarettenpeuken en kauwgom.
Autobanden
- Neem een milieuvriendelijke rijstijl aan. Hoe sportiever je rijdt, hoe meer brandstof je verbruikt en hoe meer plastic deeltjes in de natuur terechtkomen.
- Zorg voor de juiste bandenspanning en wissel tijdig je winterbanden. Banden met de juiste spanning slijten minder snel, waardoor minder microplastics vrijkomen. Wist je trouwens dat het ook veel veiliger en goedkoper is om met de juiste bandenspanning te rijden?
Textiel
- Was synthetische kleding niet vaker dan nodig. Laat je kleren uitwaaien in de frisse lucht.
- Vermijd synthetische kleding en kies voor kleding gemaakt van natuurlijke materialen zoals linnen, katoen of wol.
- Was op een lage temperatuur (30°). Bij hoge temperaturen worden sommige stoffen beschadigd, waardoor meer microvezels vrijkomen.
- Centrifugeer kleding op een lage snelheid om wrijving te minimaliseren.
- Gebruik wasmiddelen gecertificeerd met het Europees Ecolabel, deze zijn gegarandeerd vrij van microplastics.
Cosmetica en verzorgingsproducten
- Vermijd tandpasta, scrubs, cosmetica en andere verzorgingsproducten die microplastics bevatten. Kies voor verzorgingsproducten gecertificeerd met het Europees Ecolabel. Deze bevatten zeker geen microplastics.
- De meeste glitters bevatten microplastics, ook de glitters in oogschaduw, lipstick of blush. Vermijd daarom make-up met glitters, ga voor biologisch afbreekbare glitters of glitters die oplosbaar zijn in water.
- Wil je zeker zijn dat je cosmetica geen microplastics bevatten? Scan het product dan met de app van Beat the microbead. Producten op de groene lijst zijn zeker vrij van microplastics.
