Milieucontaminanten

Visconsumptie-aanbevelingen

Geniet van al het goede dat vis te bieden heeft en beperk tegelijkertijd de risico's

Vis en zeevruchten zijn rijk aan waardevolle voedingsstoffen die de gezondheid van de consument ten goede komen. Nochtans vormen deze producten voor alle leeftijdsgroepen de belangrijkste bron van blootstelling aan methylkwik (een zeer giftige kwikverbinding die wordt gevormd wanneer bacteriën reageren met kwik in water en grond) via de voeding. Om de voordelen van de consumptie van vis voor de gezondheid te maximaliseren zonder risico's te nemen, nodigt de FOD Volksgezondheid u uit om de volgende aanbevelingen op te volgen. Deze zijn gebaseerd op het wetenschappelijk advies van de Hoge Gezondheidsraad.

Hoe belangrijk is het eten van vis voor je gezondheid?

Vis en zeevruchten zijn waardevolle bronnen van voedingsstoffen, zoals eiwitten, jodium en selenium. Het voorkomen van een jodiumtekort is belangrijk voor de schildkliergezondheid. Selenium speelt op zijn beurt ook een rol in het metabolisme zoals de normale werking van de schildklier en immuniteit. Vette vis is bovendien een goede bron van vitamine D en rijk aan lange keten omega-3-vetzuren, zoals EPA (eicosapentaeenzuur) en DHA (docosahexaeenzuur). De rol van vitamine D in de botgezondheid is reeds lang erkend. De voordelen van omega-3 vetzuren voor hun bijdrage aan de gezondheid van het hart en bloedvaten zijn reeds uitgebreid gedocumenteerd. Bepaalde omega-3 vetzuren spelen een essentiële rol in de ontwikkeling van het zenuwstelsel en de hersenen van zuigelingen.
De vissen en zeevruchten die de voorkeur verdienen vanwege hun rijkdom aan omega-3 zijn: makreel, sardines, zalm, haring, forel, mosselen, heilbot en kabeljauw. Ze kunnen vers, bevroren, ingeblikt of gerookt worden gekocht.
Vis en zeevruchten bieden een interessant alternatief voor vlees en vleesproducten, omdat ze eveneens een bron van hoogwaardige eiwitten zijn en over het algemeen een lage calorische dichtheid hebben.
 
Maar is vis eten echt veilig voor je gezondheid?

Consumenten die te veel vis eten, kunnen overmatig blootgesteld worden aan methylkwik, een organisch kwikderivaat.
Methylkwik ontstaat, verzamelt en concentreert zich vooral in de aquatische voedselketen. Deze stof stapelt zich op in de weefsels van levende organismen, een fenomeen dat bekend staat als bioaccumulatie, en de concentratie ervan neemt toe naarmate het organisme zich hoger in de voedselketen bevindt, een proces dat biomagnificatie wordt genoemd. De hoeveelheid kwik in vis is daarom gekoppeld aan de leeftijd van de vis en de positie van de soort in de voedselketen: roofvissen zoals tonijn, zwaardvis en haai en oudere vissen hebben hogere concentraties dan andere vissoorten.

De toxiciteit van methylkwik voor de neurologische ontwikkeling van methylkwik is welbekend. Bij kinderen die al voor de geboorteaan aan methylkwik zijn blootgesteld, komen structurele hersenschade en functionele stoornissen vaker voor. Zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven, vrouwen in de vruchtbare leeftijd en kinderen (3 - 9 jaar) moeten om die reden voorzichtig zijn met de consumptie van roofvissen.
 
Hoe vaak mag je vis eten om zonder risico te genieten van al het goede dat vis te bieden heeft?

Belgische consumenten zouden 1 tot 2 keer per week vis, schaal- of schelpdieren moeten eten, waaronder minstens één keer per week vette vis. Deze frequentie heeft een aanzienlijke positieve impact op de gezondheid. Om de blootstelling aan kwik echter te beperken, zouden de herkomst en de soort vis het best van week tot week variëren.
Vissen en zeevruchten die de voorkeur verdienen vanwege hun rijkdom aan omega-3 vetzuren zijn onder andere makreel, sardines, zalm, haring, forel, mosselen, heilbot, kabeljauw.

Deze aanbevelingen zijn ook van toepassing op zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven, vrouwen in de vruchtbare leeftijd en kinderen (van 3 tot 9 jaar), maar zij worden aangeraden om de consumptie van tonijn te beperken tot minder dan één keer per week en de consumptie van zwaardvis te vermijden.

De FOD Volksgezondheid zal een campagne voeren om het grote publiek via zijn sociale netwerken en gezondheids- en voedingsdeskundigen te sensibiliseren voor het belang van het eten van de juiste hoeveelheid vis. Deze actie is in lijn met de Europese aanbeveling (EU) 2022/1342 betreffende de monitoring van kwik in vis, schaaldieren en weekdieren.

Nuttige links 

• Wetenschappelijk advies van de HGR

• Wetenschappelijk advies van EFSA

• Aanbeveling (EU) 2022/1342 van de commissie betreffende de monitoring van kwik in vis, schaaldieren en weekdieren