De WHO definieert gezondheid als volgt: “Health is a state of complete physical, mental and social well-being and not merely the absence of disease or infirmity” (WHO, 1948). Hieruit blijkt dat op het vlak van gezondheid fysieke, mentale en sociale aspecten niet los van elkaar staan en elkaar beïnvloeden.
We kennen daarbij een evolutie naar een gezondheidszorg waarbij de patiënt in de mate van het mogelijke behandeld wordt zonder uit zijn natuurlijke omgeving ontrokken te worden. De effectieve hospitalisatie vindt slechts plaats wanneer het noodzakelijk is voor de behandeling van de patiënt en deze moet zoveel mogelijk in tijd beperkt worden.
Het is binnen deze context dat het sociaal werk zijn opdracht kent. Het sociaal werk heeft als doelstelling het bevorderen het welzijn van de patiënt en zijn omgeving gerelateerd aan zijn gezondheid en zijn behandeling binnen het geïntegreerd zorgproces, met specifieke aandacht voor de sociale determinanten van het gezondheidsprobleem van de patiënt.
In samenwerking met het werkveld werd de Gids Sociaal Werk in Ziekenhuizen opgemaakt. De voornaamste doelstelling ervan is de omschrijving van de opdracht en de kerntaken het sociaal werk. Daarnaast besteden we aandacht aan het kader waarbinnen en de wijze waarop de sociaal werker zijn opdrachten uitvoert. Ook de relatie tussen de sociaal werker en de patiënt en zijn omgeving, de andere zorgverleners en het ziekenhuis komen aan bod.
- Werkgroep 'Sociale dienst in het ziekenhuis'
- Onderzoek 'Sociaal werk in kaart gebracht'
- Ontslagmanagement
Werkgroep 'Sociale dienst in het ziekenhuis'
In 2009 werd de werkgroep ‘Sociale dienst in het ziekenhuis’ opgericht in de schoot van de FOD Volksgezondheid. Deze werkgroep wenst in eerste instantie een reflectie- en adviesorgaan te zijn over het beleid inzake het sociaal werk in het ziekenhuis.
De werkgroep is samengesteld uit afgevaardigden uit het werkveld en vertegenwoordigers van de FOD VVVL. De leden van de werkgroep vertegenwoordigen de ziekenhuizen binnen hun regio / koepelorganisatie en hebben zich geëngageerd om het regionaal overleg tussen sociaal werkers te optimaliseren en, waar nodig, terug op te starten. De leden vertolken ook een brugfunctie tussen de werkgroep en het regionaal overleg.
Deze werkgroep heeft in maart 2010 een adviesnota opgemaakt die de knelpunten van het sociaal werk in het ziekenhuis in kaart brengt en aanbevelingen aanreikt ter oplossing van deze knelpunten.
In januari 2011 heeft de werkgroep een advies opgemaakt over een wettelijk kader voor het sociaal werk in de ziekenhuizen, het zogenaamde statuut.
Onderzoek 'Sociaal werk in kaart gebracht'
Het sociaal werk in het ziekenhuis kent in België zeer weinig wetenschappelijke onderbouwing. Daarom heeft de FOD Volksgezondheid in 2009 het initiatief genomen een onderzoek te financieren dat als doel heeft het sociaal werk in het ziekenhuis inhoudelijk in kaart te brengen bij algemene en universitaire ziekenhuizen. De doelstellingen van het onderzoek zijn de volgende:
1. Het inventariseren van de (kern)taken van het sociaal werk in het ziekenhuis.
2. Het meten van de belangrijkheid van de kerntaken zoals gepercipieerd door de individuele sociaal werker.
3. Het meten van de frequentie waarmee kerntaken worden uitgevoerd en de duur die besteed wordt aan het uitvoeren van deze kerntaken.
4. Het bepalen van de factoren die een invloed hebben op de werklast van het sociaal werk in het ziekenhuis.
5. Het ontwikkelen van een instrument ter bepaling van de werklast van het sociaal werk in de ziekenhuizen.
De eerste 4 onderdelen zijn afgerond. De verschillende eindrapporten kan u hierna terugvinden:
"Sociaal werk in kaart gebracht" : Rapport 2012 - Rapport 2014 - Rapport 2016.
Ontslagmanagement omvat de voorbereiding van het ontslag uit het ziekenhuis bij patiënten met een risico op bemoeilijkt ontslag en/of een risico op fundamenteel herval na ontslag, met als doel om fundamenteel herval na ontslag te voorkomen. Dit kan gerealiseerd worden door vanaf de opname in het ziekenhuis een kwaliteitsvolle verwijzing naar een aangepast thuis- of thuisvervangend milieu voor te bereiden en de zorgcontinuïteit in het algemeen te bevorderen. Hiervoor dienen interdisciplinaire samenwerkingsprocessen in het ziekenhuis te worden uitgewerkt, alsook tussen het ziekenhuis en de extramurale structuren.
De functie van ontslagmanagement situeert zich op drie niveaus: het micro-, meso- en macroniveau. Het micro-niveau heeft betrekking op de individuele relaties met de patiënt. Het meso-niveau is op zijn beurt gericht op de werking in het ziekenhuis, ter bevordering van de zorgcontinuïteit. Het macro-niveau omvat alle interacties van het ziekenhuis met de extramurale sector en de bevoegde overheden. Hier vindt u een uitgebreide definitie.
Contact information
Jelle Osselaer
Cel Forensische zorg
Galileelaan, 5/2
1210 Brussel