Hoorzitting van de Hoge Gezondheidsraad  bij de Bijzondere Commissie belast met het onderzoek naar de bestrijding van de COVID-19-epidemie in België


Op 2 juli 2020 is de bijzondere commissie “Aanpak COVID-19” opgericht door de Belgische Kamer van volksvertegenwoordigers om de aanpak van de COVID-19-epidemie door België te onderzoeken. Het voorzitterschap werd toevertrouwd aan Robby De Caluwé (Open Vld). Hij wordt bijgestaan door 2 vice-voorzitters en 4 rapporteurs. De ondervoorzitters zijn Laurence Hennuy (Ecolo-Groen) en Kathleen Depoorter (N-VA) en de rapporteurs zijn Patrick Prévot (PS), Barbara Pas (VB) en Nawal Farih (CD&V).
 
De commissie heeft besloten haar werkzaamheden rond vijf thema's te structureren:
(1) voorbereiding op een mogelijke grootschalige gezondheidscrisis (precorona),
(2) functioneren, omkadering en financiering van de zorgsector en het zorgpersoneel,
(3) internationale afstemming en communicatie,
(4) aanschaf, productie en verdeling van beschermings- en testmateriaal, geneesmiddelen en tracering en
(5) intra-Belgische coördinatie van de aanpak, communicatie en lockdown.
 
Voor elk van deze domeinen werd een expert aangesteld om de commissie bij te staan en een inleidend verslag uit te werken: Leila Belkhir, infectioloog (UCL), Yves Coppieters, epidemioloog (ULB), Hugo Marynissen, expert in crisismanagement (UAntwerpen) en Marc Sabbe, urgentiearts (KULeuven). De Commissie bestaat uit 17 gewone en 17 plaatsvervangende leden en 2 niet-stemgerechtigde leden. Het zijn parlementsleden van de verschillende politieke partijen die deel uitmaken van de Belgische Kamer van volksvertegenwoordigers.
 
Op 17 oktober 2020 werd Jean Nève door de voorzitter van de commissie via een persoonlijke e-mail uitgenodigd om als voorzitter van de Hoge Gezondheidsraad (HGR) te worden gehoord tijdens de hoorzitting van de maand november. Er werd op gewezen dat de hoorzitting voorafgegaan werd door een schriftelijke procedure, waarbij de leden vragen konden stellen en waarop de HGR een schriftelijke reactie diende te geven.  De hoorzitting zelf zou bestaan uit een samenvattende presentatie (ondersteund door een powerpointpresentatie) vanuit het oogpunt van de HGR. Daarna volgde een aanvullende vraag- en antwoordsessie en een bespreking. Op 21 oktober heeft het Bureau van de HGR ingestemd met deze uitnodiging en de datum van de hoorzitting werd vastgelegd op vrijdag 27 november. 
 
Hieronder volgt een chronologisch overzicht van de feiten met betrekking tot deze hoorzitting en de verschillende documenten die daarmee samenhangen:

  • 18 november:  ontvangst van de vragen van de leden van de commissie (document nr. 1)
  • 25 november: verzending van de antwoorden van de HGR  aan de leden (document nr. 2 Nederlandse versie en document nr. 3 Franse versie)
  • 25 november: verzending van een chronologische overzichtstabel met acties die door de HGR uitgevoerd zijn tijdens de pandemie
  • 27 november: presentatie van de HGR aan de commissie (powerpointdocument) door de voorzitter van de HGR (Jean Nève)
  • 9 december: officieel verslag van de parlementaire commissie over de hoorzitting met de twee vertegenwoordigers van de HGR op 27 november, namelijk de voorzitter (Jean Nève) en de algemeen coördinator (Fabrice Péters).

 
De hoorzitting zelf duurde 4 uur, inclusief een presentatie van 30 minuten en 3,5 uur aan vragen en antwoorden. Een vijftiental leden van het parlement namen deel aan deze levendige vergadering, zoals blijkt uit het laatste bijgevoegde document.
 
Uit de verschillende stukken die in dit document zijn verzameld en ter beschikking werden gesteld, blijkt de wens om alle activiteiten van de HGR in verband met de crisis volledig transparant te maken. De lezer kan notie nemen van de hoeveelheid en het belang van het geleverde werk tot nu toe, te danken aan de verdienstelijke inspanningen van de deskundigen en interne  medewerkers van de HGR, die zeker niet onder optimale omstandigheden hebben gewerkt. Deze documenten weerspiegelen de wetenschappelijke steun van de HGR voor de vaak dringende besluiten en maatregelen die in het belang van de volksgezondheid moeten worden genomen. Deze transparantie is van toepassing op alle personen die aan de werkzaamheden hebben bijgedragen en vooraf een belangenverklaring hebben afgelegd, de welke vervolgens aan een onafhankelijke ethische commissie werden voorgelegd. Het is dan ook met sereniteit en met het gevoel het beste van onszelf te hebben gegeven volgens de middelen die ons ter beschikking staan dat we met belangstelling de algemene conclusies van de parlementaire commissie afwachten.    
 
We hebben echter wel al enkele lessen getrokken uit deze crisis. De HGR is zeer discreet gebleven in zijn communicatie aan het begin van de crisis uit overtuiging dat het beter was om te streven naar centralisatie en samenhang van de communicatie in plaats van zich te versnipperen door onsamenhangende unilaterale adviezen uit te brengen. Dit gedrag staat in schril contrast met de veelheid aan individuele communicatie, evenals met de communicatie van bepaalde instanties of groepen die adviezen naar buiten brachten van lage kwaliteit en/of met vooringenomenheid. Gevoed door de falende communicatie van de autoriteiten die het crisisbeheer moesten uittekenen, heeft deze kakafonie noch duidelijkheid noch vertrouwen gebracht bij de burgers, die al onder grote druk stonden binnen dit paniekerige klimaat. Wij zijn ervan overtuigd dat het zoeken naar wetenschappelijke consensus en de vertaling daarvan in ondubbelzinnige informatie essentieel is voor de toepassing van doeltreffende strategieën en de versterking van de sociale cohesie.  
 
Verder blijven wij vasthouden aan de multidisciplinaire aanpak die kenmerkend is voor onze raad en aan de interactie met onze Belgische zusterinstellingen. Tijdens deze crisis hebben we onze samenwerking met Sciensano, het Federaal Kenniscentrum (KCE), het Belgisch Raadgevend Comité voor Bio-ethiek en het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) verder versterkt. Het idee dat bij het opzetten van een Health Research System (HRS) in België werd beoogd, werd meermaals gevolgd en toegepast. Wij zijn ervan overtuigd dat deze samenwerking tussen de adviesorganen en de bestaande instellingen voldoende is om alle problemen die zich in België voordoen met betrekking tot een groot aantal onderwerpen, waaronder die welke verband houden met de huidige crisis, te beheren. Het heeft dus geen zin om deze bestaande mogelijkheden nog verder uit te breiden en hier en daar nieuwe groepen of instellingen op te richten als die bovendien geen kwaliteit, transparantie of onafhankelijkheid kunnen garanderen. Deze crisis zal ten volle de noodzaak hebben aangetoond om de bestaande instellingen te versterken in plaats van de inspanningen in alle hoeken van de Gemeenschappen en de Gewesten te versnipperen.
 
Over drie jaar vieren we het 175-jarig bestaan van de HGR. Laat ons hopen dat we binnen deze tijdspanne aan deze wensen zullen kunnen voldoen.

Professor Jean Nève,
Voorzitter van de Hoge Gezondheidsraad


 27.11.2020 Parlementaire hoorzitting: externe links
Video
presentatie,  integraal verslag