Windparken op zee zijn belangrijk voor onze energiebevoorrading. De huidige windmolens in de Belgische Noordzee voorzien energie voor 2 miljoen Belgische huishoudens. Met de Prinses Elisabeth Zone wordt dit aandeel vergroot en zullen alle Belgische gezinnen van groene energie uit de Noordzee kunnen genieten. In het marien ruimtelijk plan 2020-2026 werden er immers drie extra zones (samen de Prinses Elisabeth Zone genoemd) aangeduid voor hernieuwbare energie. Twee daarvan liggen in of tegen een Natura 2000-gebied, waarbinnen de aanwezige biodiversiteit extra moet worden beschermd. Het is cruciaal om, ook bij de ontwikkeling van windparken in deze zones, die bescherming te behouden en zelfs te versterken waar mogelijk. Het EDEN2000-project wil via 25 afzonderlijke studies die lopende zijn een antwoord bieden op de vraag onder welke voorwaarden we dit kunnen realiseren. Deze studies zullen opgenomen worden in de tender die volgend jaar in de markt wordt gezet.
Het Belgische deel van de Noordzee bestaat uit 37% natuurgebied. Het grootste deel van de extra zones voor windparken ligt in het Natura 2000-gebied ‘Vlaamse Banken’. Dit gebied is aangewezen om de ondiepe zandbanken en grindbedden te beschermen. Zo vormen onverstoorde grindbedden unieke toevluchtsoorden voor ernstig bedreigde soorten zoals de dodemansduim en de geweispons. België wil er nauwgezet op toezien dat deze natuurgebieden geen hinder ondervinden van de bouw van de windmolens en wil de bescherming behouden en zelfs versterken waar mogelijk.
EDEN2000: een onderzoek met verschillende luiken
Voor de bouw van deze windparken is niet alleen een milieuvergunning nodig, maar ook een bijkomende Natura 2000-toelating. Die gaat na of een project op zee al dan niet betekenisvolle effecten zal hebben op de te beschermen soorten en habitats.
Het Belgische deel van de Noordzee wordt reeds lang van nabij bestudeerd. Via het Winmon.be project wordt de toestand van het marien milieu in de eerste offshore parken opgevolgd, waardoor reeds heel wat kennis vergaard werd. Toch bestaan nog heel wat hiaten in deze wetenschappelijke kennis over de invloed van windparken op de natuur in de Noordzee. Deze hiaten betreffen zowel kennis om negatieve invloeden te vermijden als positieve invloeden te versterken.
Het EDEN2000-project, Exploring options for a nature-proof Development of offshore wind farms inside a Natura 2000 area, moet daarom via 25 afzonderlijke studies een antwoord bieden op de vraag onder welke voorwaarden we de windparken in natuurgebied kunnen realiseren. Het gaat onder meer om het in kaart brengen van de grindbedden, de impact op de habitat, de invloed van windmolens op zeevogels en de impact van gebruikte technieken en materialen op de aanwezige biodiversiteit.
De studies werden in 2019 opgestart en zullen eind dit jaar worden afgerond. Het eindrapport van het volledige onderzoek zal begin 2023 klaar zijn.
Effecten van elektromagnetische velden op zeedieren
Op 22 maart bracht vice-eersteminister en minister van Noordzee Vincent Van Quickenborne een bezoek aan de faculteit Bio-ingenieurswetenschappen van de UGent waar één van de studies van het EDEN2000-project wordt uitgevoerd. Het labo-onderzoek daar spitst zich toe op de effecten van elektromagnetische velden op de ontwikkeling van zeedieren zoals de hondshaai (Scyliorhinus canicula), zeekat (Sepia officinalis), Europese kreeft (Homarus gammarus) en gewone pijlinktvis (Loligo vulgaris). Deze soorten worden verwacht zich opnieuw succesvol in de grindbedden voort te planten eenmaal het windpark is ontwikkeld en bodemverstorende visserij dus wegvalt.
Kennis over de gevoeligheid van deze soorten voor elektromagnetische velden, gecombineerd met detailkennis over de ligging van de waardevolle grindbedden, zal worden gebruikt om een ecologisch verantwoorde positionering van kabels in het windpark te bepalen.
EDEN2000 is een samenwerking tussen vice-eersteminister en minister van Noordzee Vincent Van Quickenborne, de Dienst Marien Milieu van de FOD Volksgezondheid, het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen – OD Natuur, 4Sea (een koepel van ngo’s) en het Belgian Offshore Platform. De resultaten van dit wetenschappelijk onderzoek zullen worden opgenomen in de aanbestedingsvoorwaarden voor de bouw van windturbines.
Meer info: