Artsen-specialisten in opleiding (ASO)

Op volgende webpagina vindt u informatie omtrent het project "Financiering en de kwaliteit van stages van artsen-specialisten in opleiding (ASO's)".

De financiering van de stagebegeleiding 

Sinds 2019 bestaat een uniform systeem voor de vergoeding van de stagemeesters die een ASO opleiden. Het bedrag is bedoeld om de pedagogische component van de stage te vergoeden, die uitbetaald wordt per ASO per maand. De stagemeesters moeten voldoen aan volgende criteria om een vergoeding te kunnen aanvragen:

a) De stagemeester is erkend door de FOD Volksgezondheid voor een titel niveau 2 en/of 3, ongeacht of dit in een universitaire of niet-universitaire setting is.

Uitzondering:  er is geen vergoeding voor de volgende titels:

- Huisarts
- Arts-specialist in de gerechtelijke geneeskunde
- Arts-specialist in de arbeidsgeneeskunde
- Arts-specialist in het beheer van gezondheidsgegevens
- Arts-specialist in de verzekeringsgeneeskunde en medische expertise

b) De arts-specialist in opleiding heeft: 

- een goedgekeurd stageplan
- een diploma afgeleverd door een Belgische universiteit of een universiteit van een andere lidstaat van de EU, van de EER of van een gelijkgestelde staat.

Er wordt een vergoeding uitbetaald indien de stagemeester een of meerdere van volgende stages begeleidde: een stage in een universitair centrum of niet-universitair ziekenhuis, een rotatiestage, een extramurale stage, een buitenlandse stage, een specifieke stage of een wetenschappelijke stage. Voor de specifieke, buitenlandse en wetenschappelijke stages wordt de coördinerende stagemeester als stagemeester beschouwd die in aanmerking komt voor de vergoeding.

De FOD levert de gegevens aan om de vergoeding te bepalen op basis van de informatie die zich in de databank voor gezondheidsbeoefenaars (eCAD) bevindt en het RIZIV betaalt de vergoeding uit. De FOD is daarnaast ook verantwoordelijk voor de behandeling van eventuele betwistingen van de vergoeding.

Voor meer informatie omtrent de vergoeding van de stagemeesters, klik dan hier.

De kwaliteit van de opleiding 

De FOD erkent de stagemeesters die ASO’s opleiden. Een erkenning als stagemeester is geldig voor 5 jaar en voor een maximum aantal ASO’s die de stagemeester gelijktijdig mag opleiden. De criteria voor deze erkenning zijn vooral van kwantitatieve aard: het aantal consultaties en ziekenhuisopnames in de stagedienst, het aanbod van de verschillende pathologieën, het stageteam,… Op basis van een dossier wordt geëvalueerd of de stagemeester aan deze criteria voldoet.

Het doel van het project is om over te gaan tot de conceptualisatie van een kwaliteitssysteem waarbij er ook rekening wordt gehouden met de kwaliteit van de stages. Het projectteam heeft al enkele stappen genomen rond de kwaliteit van opleiden:

Het informeren van ASO’s
Er zijn veel verschillende actoren betrokken in de opleiding van de ASO’s en er bestaat verschillende regelgeving die de ASO’s aanbelangt. De FOD ontwikkelt een website die de informatie rond de opleiding centraliseert om hierin een wegwijs te bieden. De lancering van deze website is voorzien voor eind 2021. Er zal informatie worden voorzien over de verschillende actoren in de opleiding, de administratieve stappen tijdens en na de opleiding, de wetgeving, de arbeidsvoorwaarden en tot wie je je kan richten bij bepaalde problemen. 
 
Het bevragen van de sleutelactoren van de opleiding
Ter voorbereiding van de conceptualisatie van een kwaliteitssysteem worden de drie sleutelactoren van de opleiding bevraagd: de ASO’s, de stagemeesters en de coördinerende stagemeesters. De vragenlijsten peilen naar de huidige situatie en de visie op het opleiden in de toekomst. De vragen zijn gebaseerd op de bestaande wetgeving, de criteria van de World Federation of Medical Education (WFME), de vragenlijsten die in andere landen worden afgenomen bij de ASO’s en feedback van vertegenwoordigers van de assistentenverenigingen en de leden van de werkgroep ‘Specialist’ van de Hoge Raad van Artsen-Specialisten en van Huisartsen.

In de vragenlijsten komen verschillende thema’s aan bod: algemene tevredenheid, de rol van de stagemeester en coördinerend stagemeester, het opleidingsprogramma, overleg veilig en ondersteunend opleidingsklimaat, evaluatie en feedback, continue verbetering en extern kwaliteitsbeheer.

De enquête voor artsen-specialisten in opleiding werd gelanceerd in december 2021. In een tweede fase worden de vragenlijsten voor de stagemeesters en coördinerend stagemeesters gelanceerd. De resultaten worden opgenomen in een geanonimiseerd rapport dat in 2022 wordt voorzien. Op basis van het rapport zal het toekomstig beleid vorm krijgen.

De collectieve overeenkomst
 

Een basisvoorwaarde voor een kwalitatieve opleiding is ook een duidelijk kader omtrent werkuren, rustperiodes en billijke vergoedingen voor de geleverde prestaties. De wet van 12 december 2010 tot vaststelling van de arbeidsduur van geneesheren, tandartsen, dierenartsen, kandidaat-geneesheren in opleiding, kandidaat-tandartsen in opleiding en studenten-stagiairs die zich voorbereiden op de uitoefening van deze beroepen geeft de basisregels weer inzake de maximale wekelijkse arbeidsduur. De bescherming van de ASO op het vlak van arbeidsduur is echter slechts één element in de zoektocht naar een betere sociale bescherming van de ASO.

Op vraag van de minister heeft de Nationale Paritaire Commissie Artsen-Ziekenhuizen de mogelijkheid tot het sluiten van een collectieve overeenkomst onderzocht. Op woensdag 19 mei 2021 was het zover: de artsen en de ziekenhuizen bereikten een akkoord over het minimumloon, het minimumverlof, het bijkomend loon bij het ondertekenen van de zogenaamde opt-out-clausule of voor oncomfortabele uren, het bundelen van de wetenschappelijke tijd, en andere maatregelen ter verbetering of verduidelijking van het statuut van de ASO. Deze overeenkomst werd voorgelegd aan de Ministerraad en in het koninklijk besluit van 19 juli 2021 algemeen bindend verklaard. Door deze verklaring worden vanaf heden alle clausules in contracten die in strijd zijn met de minimumvoorwaarden van de collectieve overeenkomst automatisch als ongeschreven beschouwd.

Dit betekent een grote stap vooruit naar uniforme loonvoorwaarden voor alle ASO in België, onafhankelijk in welk ziekenhuis ze een stage doorlopen. De overeenkomst wordt binnen twee jaar opnieuw geëvalueerd. De komende maanden wordt nog werk gemaakt van het toewijzen van een leverancier voor een tool die de opvolging van de werkuren van de ASO moet garanderen. Daarnaast heeft de Nationale Paritaire Commissie ook enkele bijkomende adviezen geformuleerd rond het sanctioneren van stagemeesters die de wet niet volgen, de financiering van de stagecoördinatie, het oprichten van een comité in de schoot van de Hoge Raad die de klachten moet opvolgen, …

Het project rond de ASO’s is een project van lange adem. Door de vele spelers in de opleiding van de artsen-specialisten en de bevoegdheidsverdelingen is samenwerking met de verschillende actoren van groot belang. De eerste stappen werden gezet en de volgende stappen zijn gaande om de kwaliteit van de opleiding voor de toekomstige artsen te garanderen. 

• www.aso-macs.be