Om de drievoudige crisis van klimaatverandering, verlies van biodiversiteit en vervuiling aan te pakken, hebben de Europese Unie en haar lidstaten de Europese Green Deal aangenomen, een ambitieuze routekaart om het milieu te beschermen en klimaatneutraliteit te bereiken tegen 2050. 

In het verlengde van de Green Deal zal het Belgische voorzitterschap de groene transitie centraal stellen in zijn prioriteiten. Het wil de nadruk leggen op de noodzaak om te komen tot een duurzamere, veerkrachtigere en meer circulaire samenleving, waarbij niemand wordt achtergelaten. 

Om op koers te blijven om deze doelstellingen te bereiken, heeft België zijn voorzitterschap toegespitst op drie complementaire prioriteiten die het principe ‘One World One Health’ ondersteunen:  

Aanpassing en veerkracht   

Experten van de FOD zullen het debat bevorderen over de komende communicatie van de Europese Commissie over klimaatgerelateerde risico's, in de context van de Europese klimaatrisicobeoordeling uitgevoerd door het Europees Milieuagentschap. 

Wat biodiversiteit betreft, zal de FOD de discussies bevorderen over de essentiële rol die natuurgebaseerde oplossingen kunnen spelen en het nieuwe concept van 'Regenerative Sustainability' verder verspreiden. De FOD organiseert daarom een conferentie over deze nieuwe aanpak, die afgeleid is van de Green Deal en als doel heeft om meer terug te geven aan de natuur dan ervan af te nemen. 

Circulaire economie  

Het Belgische voorzitterschap zal de onderhandelingen over essentiële dossiers in verband met de circulaire economie en de strijd tegen vervuiling stimuleren.  

Met de hulp van de experten van de FOD zal België proberen een reflectie op gang te brengen over de volgende stappen na 2024, als basis voor een actieplan voor een duurzaam beheer van beperkte hulpbronnen. Ook zullen het Belgische voorzitterschap en onze FOD de EU aansporen om de duurzaamheidsstrategie voor chemische stoffen verder goed uit te voeren. Op internationaal vlak zullen verschillende van onze piloten het Europese standpunt coördineren in de onderhandelingen over het opstellen van een verdrag tegen plasticvervuiling


 

Rechtvaardige transitie 

De transitie naar een economie en samenleving die de grenzen van de planeet respecteert, brengt grote economische en sociale veranderingen met zich mee. Veel burgers maken zich echter zorgen over de rechtvaardigheid van deze transitie. Volgens een Eurobarometer-enquête uit 2022 vindt de helft van de ondervraagden dat de Europese Unie niet genoeg doet om een rechtvaardige overgang voor iedereen te garanderen. 

Het Belgische voorzitterschap zal alles in het werk stellen om een rechtvaardige transitie naar een klimaatneutrale en veerkrachtige samenleving tot stand te brengen, waarbij niemand wordt achtergelaten. Deze overwegingen zullen centraal staan in de discussies over de verdere uitvoering van de Green Deal en over de toekomst van het klimaat- en milieubeleid van de EU. Tegelijkertijd zal België zich tijdens het voorzitterschap inspannen om een Europees politiek kader te creëren voor een rechtvaardige transitie, met name tijdens de Informele Raad en de Internationale Conferentie voor een Rechtvaardige Transitie. Deze evenementen moeten het mogelijk maken om de politieke initiatieven en Europese instrumenten te identificeren die nodig zijn voor een groene én intrinsiek rechtvaardige transitie.  

Deze drie prioriteiten versterken elkaar. Een meer circulair beheer van hulpbronnen is vooral noodzakelijk om te komen tot een samenleving die onafhankelijker is wat betreft de toegang tot grondstoffen en veerkrachtiger is ten opzichte van klimaatverandering, vervuiling en het verlies van biodiversiteit. Deze transitie moet samen met de burgers gebeuren, zodat ze actief deelnemen aan dit proces van duurzame transformatie.  

Belangrijke Europese thema's voor het Belgisch voorzitterschap 

Het Belgische voorzitterschap komt op een scharniermoment. Enerzijds moet ons land zorgen voor het succesvol afronden van een reeks Europese politieke initiatieven die de verdere uitvoering van de Green Deal mogelijk maken. Anderzijds moeten veel belangrijke dossiers voor de Europese Unie na 2024 nog worden opgestart.

Om klimaatneutraliteit te bereiken tegen 2050 zal het Belgische voorzitterschap verschillende dossiers proberen af te ronden, zoals het pakket ‘Fit for 55’. Het zal ook de besprekingen leiden over de klimaatdoelstelling van de EU voor 2040, die de Europese Commissie binnenkort op tafel zal leggen. De FOD zal in het kader van het voorzitterschap een evenement organiseren met de Europese ministers om dit te bespreken.  

Het is dus aan België om deze initiatieven, die van groot belang zijn voor de toekomst van Europa, op het juiste spoor te zetten. Dit is een specifieke uitdaging voor ons land, dat een sleutelrol zal spelen in de uitwerking van het strategische programma van de EU voor de periode 2024-2029.  

Een ambitieus programma op de internationale scène 

Op de internationale scène zal België zich bijzonder actief opstellen om de prioriteiten van zijn voorzitterschap bovenaan de agenda te plaatsen van de vele conferenties en vergaderingen in de eerste helft van 2024.  

Zo zal de FOD de inspanningen van het voorzitterschap ondersteunen om de EU ertoe aan te zetten haar ambitie hoog te houden wat betreft haar internationale verbintenissen voor de biodiversiteit, zowel in het kader van het Verdrag inzake Biologische Diversiteit (CBD - Convention on Biological Biodiversity), het Verdrag voor de Bescherming van Biodiversiteit op Volle Zee (BBNJ - Biodiversity Beyond National Jurisdiction) als de Internationale Walvisvaartcommissie (IWC- – International Whaling Commission). 

Met dit in het achterhoofd zal de FOD een evenement organiseren om het engagement van de Blue Leaders-alliantie voor de bescherming van de biodiversiteit op volle zee voort te zetten en te versterken. Verschillende piloten van onze FOD zullen er ook voor zorgen dat het voorzitterschap een ambitieuze en constructieve rol kan spelen op COP14 van het Verdrag inzake de bescherming van trekkende wilde diersoorten.