Tijdens hun werkzaamheden behandelen de Verdragsinstanties verschillende thema’s die verband houden met de duurzame exploitatie van de mariene rijkdommen in dit deel van de Antarctische regio.
De laatste jaren werd door de diplomaten en de wetenschappers vooral gefocust op de volgende thema’s :
• de beschermde mariene gebieden (MPAs - Marine Protected Areas),
• de visserijbedrijven en
• de conformiteit van de visserijactiviteiten inclusief de netelige kwestie van de illegale, ongemelde en ongereglementeerde visvangst (IUU).
De beschermde mariene gebieden (MPAs – Marine Prtotected Areas)
Een van de manieren waarop de Commissie (CCAMLR) de mariene biodiversiteit en het unieke ecosysteem wil beschermen is door het afbakenen van beschermde mariene gebieden.
Op de VN-top over duurzame ontwikkeling die in 2002 in Johannesburg plaatsvond, kwamen de deelnemende landen overeen om tegen 2012 representatieve netwerken van beschermde mariene gebieden in te voeren.
De internationale gemeenschap herhaalde deze belofte op de 10de Conferentie van de partijen betrokken bij het VN-Verdrag over biologische diversiteit (Nagoya, 2010) – waar de lidstaten bovendien overeenkwamen om tegen 2020 10% van de kustzones en mariene gebieden te beschermen – en op de Rio+20-top in juni 2012 in Brazilië.
De CCAMLR gaf al in 2004 gevolg aan deze oproep. Ze keurde resoluties goed die haar verschillende comités en werkgroepen aanzetten om onderzoek te verrichten naar de mogelijkheid om beschermde mariene gebieden op Antarctica af te bakenen. In 2009 werd een eerste beschermd marien gebied (MPA) afgebakend op het zuidelijk plateau van de zuidelijke Orkneyeilanden en in 2011 werd een algemeen kader voor het afbakenen van beschermde mariene gebieden door de CCAMLR goedgekeurd.
Het doel waarbij België zich volkomen aansluit is te komen tot een afbakening van een geheel van beschermde mariene gebieden dat representatief is voor alle biogeografische regio’s van de Zuidelijke IJszee.
In 2012 werden twee nieuwe voorstellen voor beschermde mariene gebieden voorgelegd, maar de Lidstaten van de CCAMLR konden het hierover niet eens worden.
De visserijbedrijven actief in het gebied waar het Verdrag van toepassing focussen tegenwoordig vooral op de zwarte ijsheek (Dissostichus eleginoides), de Antarctische ijsheek (Dissostichus mawsoni), de ijsvis (Champsocephalus gunnari) en de Antarctische krill (Euphausia superba).
De Dissostichus (in het Engels ook 'toothfish' genoemd om evidente fysionomische redenen) is een vis die tot 2 m lang en 80 kg zwaar kan worden.
Foto Dissostichus
Hij kan meer dan 35 jaar oud worden. De Dissostichus leeft hoofdzakelijk dicht bij de zeebodem. De Zwarte ijsheek is een ondersoort die op Antarctica voorkomt. De Dissostichus is erg gegeerd voor zijn wit, stevig vlees. De gastronomische belangstelling voor de soort groeit, maar is vrij recent. Daarom wordt de soort pas sinds de jaren 1990 intensief bevist. Omdat de Dissostichus op de zeebodem leeft, gebeurt dit meestal met trawlnetten, met desastreuze gevolgen voor de habitat. Deze vorm van vissen werd daarom verboden. Toch wordt er nog vaak illegaal op de Dissostichus gevist. Omdat de vis zich traag voortplant – soms pas na tientallen jaren – is de Dissostichus bijzonder kwetsbaar voor overbevissing.
Krill (of Euphausiacea) is de soortnaam van kleine garnalen van ongeveer 1 tot 2 cm groot, die in koud water leven. Er zijn iets minder dan honderd verschillende soorten krill. Volwassen diertjes leven samen in grote groepen of banken die soms een oppervlakte van honderden vierkante kilometer beslaan, terwijl de eieren en larven tot meer dan 1000 meter diep kunnen voorkomen. Met een biomassa van 650 miljoen ton is krill een van de talrijkste diersoorten op de planeet. Op Antarctica komt vooral de krillsoort Euphausia superba voor. Krill is de belangrijkste voedselbron voor vele dieren op Antarctica, zoals walvissen en walvisachtigen, pinguïns, zeevogels, vissen en grote schaaldieren. Het is dus een essentiële schakel in de voedselketen op Antarctica.
Foto Krill
Op Antarctica wordt echter op grote schaal op krill gevist. Door zijn hoge energiewaarde en zijn rijkdom aan omega 3-vetzuren is krill erg gegeerd op de markt van voedingsadditieven, cosmetica en diervoeders. Verschillende instanties en ngo's trekken aan de alarmbel. Krill en alle ecosystemen die aangewezen zijn op deze diertjes, zijn het slachtoffer van overbevissing. Strikt toezicht op de quota en zelfs het sluiten van visgebieden dringen zich op ! Elk jaar wordt immers meer dan 200.000 ton krill gevangen en de aantallen blijven stijgen. Maar het is niet alleen de mens die het krill bedreigt. Zijn toekomst wordt ook in gevaar gebracht door de klimaatverandering en door de aanwezigheid van toxische stoffen in zijn habitat die vervolgens via het krill in de voedselketen terechtkomen.
Voor elk visserijbedrijf worden er vangstquota overeengekomen die de duurzaamheid op lange termijn van de visvangst moeten garanderen. Deze beperkingen en de andere operationele aspecten opgenomen in de instandhoudingsmaatregelen bepalen wanneer, waar en hoe er mag worden gevist.
De opvolging gebeurt op basis van informatie die in real time of met korte tussenpozen aan het secretariaat wordt bezorgd tijdens het visseizoen.
De CCAMLR maakt gebruik van verschillende systemen om de conformiteit van de visserijactiviteiten in het gebied waar het Verdrag van toepassing is te controleren, bijvoorbeeld via de toekenning van licenties aan de schepen, de opvolging van de verplaatsingen van de schepen en het overladen.
De leden zijn verplicht om deze systemen toe te passen, waaronder :
- een systeem van controles,
- een monitoringsysteem voor de schepen en
- een vangstdocumentatiesysteem.
De illegale, ongemelde en ongereglementeerde visserij (IOO of IUU)
Het Verdrag is bijzonder bezorgd om de illegale, ongemelde en ongereglementeerde visserij (IOO of IUU).
Ongeveer 50% van de dissostichusvangst gebeurt immers illegaal (tussen de 20.000 en de 30.000 ton tijdens het seizoen 2002-2003).
De CCAMLR speelt een pioniersrol bij het opsporen, dwarsbomen en uitroeien van de illegale visserijactiviteiten. Het vangstdocumentatiesysteem is in deze strijd een onmisbaar instrument, net zoals het opstellen van lijsten van illegale, ongemelde en ongereglementeerde schepen.