Bossen kunnen zeer veel broeikasgassen zoals CO2 opslaan, herbergen een enorme biologische diversiteit (ook wel biodiversiteit genoemd) en leveren talrijke levensnoodzakelijke diensten. Door de mondialisering wordt de druk op bossen wereldwijd echter steeds groter. Het is dan ook noodzakelijk om op internationaal niveau samen te werken aan een duurzaam bosbeheer: om de klimaatopwarming tegen te gaan, het leefmilieu te beschermen, de armoede te bestrijden en het leven op aarde te behouden. Omwille van de belangrijke rol van bossen in de strijd tegen de klimaatverandering werd REDD+ in het leven geroepen.

Wat is REDD+?

REDD+ staat voor “Reducing Emissions from Deforestation and forest Degradation in developing countries; and the role of conservation, sustainable management of forests and enhancement of forest carbon stocks in developing countries”. Het is een mechanisme dat economische stimulansen geeft aan ontwikkelingslanden die hun CO2-uitstoot ten gevolge van ontbossing en bosdegradatie verminderen. Op die manier hebben deze landen de mogelijkheid om hun steentje bij te dragen aan de strijd tegen de klimaatopwarming zonder dat hun ontwikkeling wordt afgeremd.

Het voorstel voor een dergelijk mechanisme werd in 2005 door enkele ontwikkelingslanden binnen het Klimaatverdrag (UNFCCC – United Nations Framework Convention on Climate Change - VN Raamakkoord inzake klimaatverandering) op tafel gelegd. Oorspronkelijk was het enkel gericht op de vermindering van CO2-uitstoot door ontbossing, maar gaandeweg werd het uitgebreid met activiteiten rond duurzaam bosbeheer en het behoud en de uitbreiding van de CO2-opslag in bossen.

Om ongunstige neveneffecten zo veel mogelijk uit te sluiten, werden zeven belangrijke waarborgen vastgelegd:
• consistentie met en aanvulling op relevante nationale en internationale bepalingen en wetgeving
• transparante en effectieve nationale structuren voor bosbeheer
• respect voor de kennis en rechten van inheemse volkeren en lokale gemeenschappen
• effectieve betrokkenheid van alle relevante belanghebbenden
• het behoud van natuurlijke bossen en hun biodiversiteit
• het behoud van de behaalde resultaten
• het vermijden van de verplaatsing van de betreffende activiteiten naar andere regio’s.

België is een sterke verdediger van deze waarborgen en dit zowel in de internationale onderhandelingen als tijdens het voorbereidend werk op Europees niveau.

REDD+ buiten de grenzen van het Klimaatverdrag

REDD+ is bij uitstek een mechanisme van het Klimaatverdrag, omdat het gericht is op de vermindering van broeikasgassen in het kader van de strijd tegen de klimaatopwarming. Bossen hebben naast hun capaciteit om koolstof op te slaan echter nog veel meer functies die van onschatbare waarde zijn voor het leven op aarde: ze leveren essentiële ecosysteemdiensten, beschermen de bodem tegen erosie, voorkomen de infiltratie van zout water in zoet water, verschaffen hout en talrijke andere bosproducten en bevatten het leeuwendeel van alle biodiversiteit op het land. Hierdoor zijn bossen onmisbaar voor het (voort)bestaan van het leven op onze planeet. Ook hun recreatieve en culturele waarde en spirituele betekenis mogen niet uit het oog worden verloren.

Een goed REDD+-mechanisme met sterke waarborgen kan, naast de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen, dan ook heel wat bijkomende voordelen tot stand te brengen:
• sociale voordelen: o.a. armoedebestrijding
• ecologische voordelen: o.a. behoud en herstel van de biologische diversiteit en ecosystemen
• economische voordelen: o.a. handel in duurzaam hout en andere bosproducten
• en culturele voordelen: o.a. in stand houden van tradities van inheemse volkeren.

Daarom worden in ons land de REDD+-onderhandelingen van nabij opgevolgd door de Biodiversiteitscel van het DG Leefmilieu. Om diezelfde redenen heeft REDD+ ook de aandacht getrokken van tal van andere internationale fora zoals de Conventie van de Verenigde Naties (VN) inzake Biologische Diversiteit, de Ramsar Conventie inzake waterrijke en moerasachtige gebieden, het VN Bossenforum enzovoort, waar het steeds vaker ter sprake komt.

De toekomst van REDD+: praktijk en verdere ontwikkeling

In november 2013 werd tijdens de 19e bijeenkomst van de Partijen bij het Klimaatverdrag, na acht jaar onderhandelen, het handboek met de basisregels van REDD+ afgewerkt. Voordien waren wereldwijd al duizenden belanghebbenden in actie gekomen. Onder de talrijke initiatieven van ngo’s, bedrijven, projectbeheerders, internationale en regionale fora en nationale en regionale overheden zitten heel wat waardevolle projecten. Er zijn echter ook heel wat misbruiken, al dan niet ontstaan door een gebrek aan duidelijkheid over wat wel en wat niet als “REDD+” mag worden bestempeld.

Dankzij de komst van het handboek kan REDD+ nu voluit worden toegepast. Hierbij zal uiteraard ook rekening worden gehouden met de lessen die worden getrokken uit bestaande projecten. Gaandeweg zal duidelijk worden welke bijsturing nodig is om van REDD+ een succes te maken.

Tijdens de Klimaatsessie in Bonn in juni 2015 kon uiteindelijk ook een akkoord worden bereikt over de laatste drie nog openstaande kwesties. Hiermee zijn de onderhandelingen rond het opzetten van het REDD+-mechanisme helemaal afgerond. De focus zal nu verschuiven naar de rol van REDD+ binnen het nieuwe klimaatakkoord. Daarnaast wordt ook al verder gekeken naar hoe het enorme potentieel van REDD+ nog beter benut kan worden, onder andere in de context van andere verdragen zoals de Conventie inzake Biologische Diversiteit.

Meer info:

- REDD+ op de federale website over klimaatverandering

- Klimaatverdrag (UNFCCC – United Nations Framework Convention on Climate Change):
o Achtergrondinformatie over de vermindering van emissies door ontbossing en bosdegradatie
o Voornaamste beslissingen, technische papers, workshops, expert meetings en submissies 
o REDD webplatform
o REDD discussieforum

- Biodiversiteitsverdrag (UN CBD – United Nations Convention on Biological Diversity): 
o REDD+ and Biodiversity benefits: achtergrondinformatie, gerelateerde publicaties en voornaamste beslissingen
o Nieuwsbrief REDD+ & Biodiversity