Wenst u specimens van soorten die in België of de Europese Unie beschermd zijn door CITES te verhandelen (kopen, verkopen of een andere commerciële activiteit)?

In dat geval hebt u verschillende CITES-documenten nodig en moet u aan bepaalde regels voldoen, afhankelijk van de mate van bescherming van de soort en uw commerciële activiteit.

Landen zoals Zwitserland, Noorwegen, het Verenigd Koninkrijk, Monaco en bepaalde Kanaaleilanden maken geen deel uit van de EU. U moet dus een vergunning aanvragen als u invoert uit of (weder)uitvoert naar een van deze landen. Voor meer informatie verwijzen we naar de pagina Handel in beschermde soorten met landen buiten de Europese Unie.

Op deze pagina

De Bijlagen van CITES samengevat

Op internationaal niveau bestaat de CITES-overeenkomst uit drie Bijlagen (Bijlage I, II en III) waarin planten- en diersoorten worden opgenomen volgens hun mate van bescherming.

Op Europees niveau heeft de Europese Unie (EU) specifieke verordeningen aangenomen om de bepalingen van CITES op dezelfde manier te implementeren in alle lidstaten. De EU is voor bepaalde aspecten strenger en ambitieuzer en heeft daarom onder andere de  CITES-Bijlagen (op internationaal niveau) omgezet in EU-Bijlagen.

Samengevat telt de Europese Verordening vier Bijlagen:

  • Bijlage A omvat alle dier- en plantensoorten die met uitsterven worden bedreigd en waarvan de handel schadelijk kan zijn voor hun voortbestaan. Deze soorten genieten de hoogste bescherming en handel in specimens afkomstig uit het wild is verboden.. 
  • Bijlage B omvat alle dier- en plantensoorten die niet direct bedreigd zijn, maar dat wel kunnen worden als hun handel niet gereguleerd wordt.
  • Bijlage C omvat soorten die beschermd zijn in landen die de medewerking van andere CITES-partijen nodig hebben om de handel erin te controleren.
  • Bijlage D omvat soorten die niet beschermd worden door CITES, maar waarvoor de EU de importstroom naar de verschillende EU-lidstaten wil monitoren.  Op deze manier is er meer kennis over deze handelsstromen en kan er bekeken worden of een bijkomende bescherming nodig is. 

De Bijlagen spelen een cruciale rol bij het reguleren van de handel in soorten die beschermd worden door CITES, omdat ze bepalen welke CITES-documenten vereist zijn. Net als de Overeenkomst beschermt de EU niet alleen levende dieren en planten, maar ook dode dieren en planten en hun delen en producten.

Voor meer informatie over de Bijlagen verwijzen we u naar de pagina Door CITES beschermde soorten.
 

Handel in beschermde diersoorten

De CITES-documenten die u nodig heeft en de regels die u moet volgen, hangen af van de mate van bescherming van de soort (de Bijlage waarin de soort is opgenomen) en uw commerciële activiteit.

Welke activiteiten worden door CITES als commercieel beschouwd?
U vindt een beschrijving van de commerciële activiteiten die onder CITES vallen op de pagina Handel in door CITES beschermde soorten.

-----------------------------------------------------------------------------

Diersoorten opgenomen in Bijlage A

Voor elke commerciële activiteit in de Europese Unie (EU) met specimens (levend of dood, product of deel) van soorten die zijn opgenomen in Bijlage A van Verordening (EG) nr. 338/97 is een Europees certificaat (= geel document) vereist.

Dit certificaat is geldig in de hele Europese Unie. Certificaten uit andere EU-landen zijn ook geldig in België.

Het Europees certificaat kan worden beschouwd als een identiteitskaart binnen de EU. Het volgt het specimen bij elke verandering van eigenaar, behalve als het certificaat expliciet vermeldt dat het dier niet van eigenaar mag veranderen (voorwaarden vermeld in vak 20 van het certificaat). Er moet een onbetwistbaar verband kunnen worden gelegd tussen het specimen en het certificaat. Het ringnummer van de vogel moet bijvoorbeeld op het certificaat staan.

Verder moet u ook een register van binnenkomst (geboortes, aankopen, etc.) en vertrek (sterfgevallen, verkopen, enz.) bijhouden. U moet dit register bewaren op de plaats waar uw dieren zich bevinden gedurende ten minste 5 jaar na de laatste inschrijving.

Een Europees certificaat en een register van binnenkomst en vertrek zijn niet nodig voor bepaalde vogels die zich gemakkelijk voortplanten in gevangenschap. Raadpleeg de lijst met veelgekweekte soorten om te controleren of dit uw vogels betreft.

Als voorbeeld volgt hier een overzicht van de dieren van soorten opgenomen in Bijlage A die vaak betrokken zijn bij de handel en waarvoor onze dienst Europese certificaten aflevert.

Reptielen
  • Griekse landschildpad (Testudo hermanni)
  • Moorse landschildpad (Testudo graeca)
  • Klokschildpad of breedrandschildpad (Testudo marginata)
  • Madagaskar-hondskopboa (Sanzinia madagascariensis)
Vogels
  • Grijze roodstaartpapegaai (Psittacus erithacus)
  • Kerkuil (Tyto alba)
  • Torenvalk (Falco tinnunculus)
  • Goffins kaketoe (Cacatua goffiniana)
  • Kleine geelkuifkaketoe (Cacatua sulphurea)
  • Geelnekamazone (Amazona auropalliata)
  • Geelkopamazone (Amazona oratrix)
  • Buffons ara (Ara ambiguus)
  • Soldatenara (Ara militaris)
  • Geelvleugelara (Ara macao)
     

Kweken

U vindt alle informatie die u nodig hebt over het kweken van dieren opgenomen in Bijlage A op de pagina Kweken.
 

Verkoop, overdracht of andere commerciële activiteiten

Om een specimen (levend of dood, product of deel) van een soort opgenomen in Bijlage A te mogen verkopen of enige andere commerciële activiteit met dit specimen te mogen uitvoeren, moet u eerst:

  • elk specimen correct identificeren:
    • levende of opgezette vogel: met een gesloten (naadloze) ring met een uniek nummer of in geval van fysieke of gedragsredenen bij de vogel met een microchip (ISO-normen) geattesteerd door een dierenarts;
    • dier (zoogdier, reptiel of ander gewerveld dier), levend of opgezet: met een microchip (ISO-normen, nummer met 15 cijfers);
    • objecten: zeer nauwkeurige beschrijving: grootte, gewicht, enz.
  • een Europees certificaat aanvragen voor elk betrokken specimen.

Als identificatie van een specimen niet mogelijk is, wordt het certificaat beperkt tot één enkele transactie. Neem bij twijfel contact op met de CITES-dienst.

Aankoop

Als u een specimen van een soort uit Bijlage A koopt of krijgt, controleer dan onderstaande punten:

  • of het specimen vergezeld gaat van een origineel Europees certificaat (geel document);
  • of het om een Europees certificaat voor commerciële activiteiten gaat, dat alle commerciële transacties toestaat;
  • of de beschrijving en identificatie van het specimen overeenstemmen met die op het certificaat; 
  • of aan de voorwaarden in vak 20 - bijzondere voorwaarden is voldaan;
  • of er niets is toegevoegd aan of geplakt op het certificaat.
  • in het geval van een levend dier, of het correct geïdentificeerd is aan de hand van
    • een microchip voor zoogdieren, reptielen en andere gewervelde dieren. Het nummer van de elektronische chip moet worden ingevuld in vak 4 van het certificaat,
    • een gesloten ring met een uniek nummer voor de vogels. Het nummer in kwestie moet worden vermeld in vak 4 van het certificaat.
  • in het geval van dode dieren en delen of producten moet het verband tussen het specimen en het certificaat worden aangetoond, bijvoorbeeld:
    • door een microchip of een gesloten ring met een uniek nummer op het opgezette specimen,
    • door een zeer nauwkeurige beschrijving van de voorwerpen (beschrijving, grootte, gewicht, enz.).

Raadpleeg ook de pagina Een Europees certificaat lezen en begrijpen om u ervan te verzekeren dat u een specimen aankoopt met een geldig certificaat.

Als het specimen niet geïdentificeerd, is het certificaat beperkt tot één enkele transactie. Bij een volgende verkoop moet u een nieuw certificaat aanvragen. Neem bij twijfel contact op met de CITES-dienst.

Register van binnenkomst en vertrek

U moet een register van binnenkomst en een register van vertrek bijhouden wanneer u voor commerciële doeleinden (verkoop, aankoop, kweek, ruilhandel, enz.) activiteiten uitvoert met dieren (levend of dood, delen of producten) van soorten die zijn opgenomen in Bijlage A of B van Verordening (EG) nr. 338/97.

Alle informatie over de regels voor het bijhouden van een register en het invullen ervan vindt u op de pagina Welke documenten heb ik nodig?

-----------------------------------------------------------------------------

Diersoorten opgenomen in Bijlage B

In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht betekent het feit dat er geen CITES-certificaat vereist is voor een soort van Bijlage B niet dat deze soort niet onder CITES valt!

Voor elke commerciële activiteit (aankoop, verkoop, kweken, enz.) met specimens (levend of dood, producten of delen) van soorten die zijn opgenomen in Bijlage B, moet u een bewijs van wettelijke oorsprong van het specimen hebben, zoals:

  • een factuur (zo nodig met vermelding van de referentie van de invoervergunning);
  • een overdrachtsverklaring van een kweker of verkoper;
  • (kopie van) invoervergunning;
  • …

In het geval van een overdrachtsverklaring verdient het de voorkeur om het EU-model te gebruiken voor uw transacties.
 

Kweken

Zie de pagina Kweken voor informatie over het kweken van dieren opgenomen in Bijlage B.
 

Verkoop, overdracht en aankoop

Om een specimen (levend of dood, product of deel) van een soort opgenomen in Bijlage B te mogen verkopen, overdragen of kopen, of enige andere commerciële activiteit met dit specimen te mogen uitvoeren, moet u de herkomst van het specimen kennen en kunnen aantonen dat het legaal werd verkregen.

We raden u aan het  EU-model van overdrachtsverklaring te gebruiken en informatie op te nemen over de herkomst van het specimen.
 

Register van binnenkomst en vertrek

U moet een register van binnenkomst en een register van vertrek bijhouden wanneer u voor commerciële doeleinden (verkoop, aankoop, kweek,  enz.) activiteiten uitvoert met dieren (levend of dood, delen of producten) van soorten die zijn opgenomen in Bijlage A of B van Verordening (EG) nr. 338/97.

Alle informatie over de regels voor het bijhouden van een register en het invullen ervan vindt u op de pagina Welke documenten heb ik nodig?

-----------------------------------------------------------------------------

Diersoorten opgenomen in Bijlagen C en D

Hiervoor is geen CITES-document nodig en het bijhouden van een register is niet verplicht.

-----------------------------------------------------------------------------

Kruisingen of hybriden

Kruisingen of hybriden tussen twee soorten vallen ook onder CITES en de EU-verordeningen inzake de handel in wilde dieren en planten, als ten minste een van de twee ouders behoort tot een soort die is opgenomen in een van de vier Bijlagen.

In gevallen waarin de ouders van dergelijke hybriden van dieren (en planten) behoren tot soorten die in verschillende bijlagen zijn opgenomen, of tot soorten waarvan er slechts één in de EU-Bijlagen is opgenomen, zijn de bepalingen van de “hoogst” (meest beschermende) Bijlage van toepassing.

Bijvoorbeeld: 

Catalina of regenboogara

Dit is een kruising tussen een geelvleugelara (Ara macao) en een blauwgele ara (Ara ararauna)

  • Geelvleugelara (Ara macao) is opgenomen op Bijlage A/I. Een Europees certificaat is vereist voor commerciële activiteiten.
  • Blauwgele ara (Ara ararauna) is opgenomen op Bijlage B/II. Een overdrachtsdocument (bij voorkeur het EU-model) vereist is voor commerciële activiteiten.

De nakweek van dit ouderkoppel is een kruising of hybride: dergelijke regenboogara’s zijn opgenomen op Bijlage A/I.

Savannah kat

Dit is een kruising tussen een serval (Leptailurus serval) en een huiskat (Felis catus)

  • Serval (Leptailurus serval) is opgenomen op Bijlage B/II. Een overdrachtsdocument (bij voorkeur het EU-model [LIEN]) is vereist voor commerciële activiteiten
  • Huiskat (Felis catus) is niet opgenomen op CITES of de Europese Bijlagen. 

De nakweek van dit ouderkoppel is een kruising of hybride: dergelijke Savannah katten zijn opgenomen op Bijlage B/II. 

Opgelet: omwille van de zoogdierenpositieflijst in België is het sowieso verboden om dergelijke katten als huisdier te houden, tenzij het zou gaan om zo ver doorgedreven kweek dat de kruising met de serval ten minste 4 generaties geleden is.
 

Handel in beschermde plantensoorten

CITES beschermt meer dan 34.000 plantensoorten, maar slechts 6.600 diersoorten. CITES beschermt namelijk groepen planten die uit vele soorten bestaan, waaronder orchideeën en, in mindere mate, cactussen. Naast planten die voor tuinbouwdoeleinden worden gebruikt, beschermt CITES ook verschillende houtsoorten en planten die voor medicinale, cosmetische of aromatische doeleinden worden gebruikt.

De regels zijn verschillend voor dieren en planten: voor planten gelden veel meer vrijstellingen dan voor dieren. Veel plantensoorten die door CITES worden beschermd, worden binnen of buiten de EU immers kunstmatig in zeer grote aantallen vermeerderd, zoals orchideeën, cactussen en bepaalde vetplanten (zoals aloë, euphorbia, enz.).

De CITES-documenten die u nodig hebt en de regels die u moet volgen, hangen af van de mate van bescherming van de soort (de Bijlage waarin de soort is opgenomen) en uw commerciële activiteit.

-----------------------------------------------------------------------------

Plantensoorten opgenomen in Bijlage A

Voor elke commerciële activiteit (aankoop, verkoop, enz.) in de Europese Unie (EU) met specimens (levend of dood, product of deel) van soorten die zijn opgenomen in Bijlage A van Verordening (EG) nr. 338/97 is een Europees certificaat (= geel document) vereist.

Dit certificaat is echter niet vereist voor specimens van kunstmatig gekweekte plantensoorten uit Bijlage A. Bijvoorbeeld, levende planten van kunstmatig gekweekte orchideeënsoorten van Bijlage A mogen vrij worden verhandeld in de EU.

Een certificaat is evenwel nog steeds vereist voor andere specimens van Bijlage A. Bijvoorbeeld, een design fauteuil uit de jaren 1960 gemaakt uit Rio-palissanderhout (Dalbergia nigra, een soort opgenomen in Bijlage A waarvan het hout in Brazilië in het wild werd gekapt) kan niet in de EU worden verhandeld zonder een Europees certificaat.

Het Europees certificaat is geldig in de hele Europese Unie. Certificaten uit andere EU-landen zijn ook geldig in België.

Het Europees certificaat kan worden beschouwd als een identiteitskaart binnen de EU. Het volgt het specimen bij elke verandering van eigenaar, behalve als het certificaat expliciet vermeldt dat het specimen niet van eigenaar mag veranderen (voorwaarden vermeld in vak 20 van het certificaat). Er moet een onbetwistbaar verband kunnen worden gelegd tussen het specimen en het certificaat. Het serienummer van een gitaar in Rio-palissander moet bijvoorbeeld op het certificaat worden vermeld.

Voor levende of dode planten of delen daarvan en afgeleide producten van de in Bijlage A genoemde plantensoorten hoeft er geen register van binnenkomst  (aankopen, enz.) en vertrek (verkopen, enz.) te worden bijgehouden.

U heeft geen CITES-documenten nodig om kunstmatig gekweekte plantensoorten van Bijlage A in België en de rest van de EU te verhandelen.

In het geval van een inspectie moet u kunnen bewijzen dat de moederplanten kunstmatig gekweekt werden.

-----------------------------------------------------------------------------

Plantensoorten opgenomen in Bijlage B


Voor elke commerciële activiteit (aankoop, verkoop,  enz.) met specimens (levend of dood, producten of delen) van soorten die zijn opgenomen in Bijlage B van Verordening (EG) nr. 338/97, moet u een bewijs van wettelijke oorsprong van het specimen hebben, zoals:

  • een factuur (zo nodig met vermelding van de referentie van de invoervergunning); 
  • een overdrachtsverklaring van een kwekerij of verkoper;
  • (kopie van) invoervergunning;
  • …

Om een specimen (levend of dood, product of deel) van een soort opgenomen in Bijlage B te mogen verkopen of kopen, of enige andere commerciële activiteit met dit specimen te mogen uitvoeren, moet u absoluut de herkomst van het specimen kennen en kunnen aantonen dat het legaal verkregen werd.

Voor levende of dode planten of delen daarvan en afgeleide producten van de in Bijlage B genoemde plantensoorten hoeft er geen register van binnenkomst (aankopen, enz.) en vertrek (verkopen, enz.) te worden bijgehouden.

U heeft geen CITES-documenten nodig om kunstmatig gekweekte plantensoorten van Bijlage B in België en de rest van de EU te verhandelen.

In het geval van een inspectie moet u echter de legale herkomst van de moederplanten kunnen bewijzen: factuur (met verwijzing naar invoervergunning indien nodig), overdrachtsdocument van een verkoper of kwekerij, enz. 

-----------------------------------------------------------------------------

Plantensoorten opgenomen in Bijlagen C en D

Hiervoor is geen CITES-document nodig en het bijhouden van een register is niet verplicht.

-----------------------------------------------------------------------------

Meer info?

Raadpleeg de volgende pagina's: 

In welke Bijlage is de soort opgenomen?


Om te weten in welke Bijlage van Verordening (EG) nr. 338/97 de soort is opgenomen, kunt u de pagina Door CITES beschermde soorten raadplegen.

Voor de gedetailleerde informatie over de Bijlagen van de Europese verordening verwijzen we naar de pagina CITES in de Europese Unie.
 

Specifieke regels voor bepaalde soorten en bepaalde commerciële activiteiten


Er bestaan specifieke regels voor bepaalde soorten en bepaalde commerciële activiteiten. U kunt al deze regels raadplegen op de pagina Specifieke CITES-regels.

CITES-documenten aanvragen

Europees certificaat

Op de pagina Welke documenten heb ik nodig? vindt u alle praktische informatie (prijzen, enz.) over het Europese certificaat.

U dient de Europese certificaten via ons online loket aan te vragen.

Hulp bij het gebruik van ons online loket

Overdrachtsverklaring en registers van binnenkomst en vertrek 

U kunt de modellen van overdrachtsverklaring en registers van binnenkomst en vertrek rechtstreeks van onze website downloaden.

De CITES-documenten lezen en begrijpen

De CITES-documenten kunnen soms moeilijk te begrijpen en te interpreteren zijn. Alle uitleg over de gegevens en informatie op een Europees certificaat vindt u op de pagina Een Europees certificaat lezen en begrijpen.
 

Inbreuken

Inbreuken op de wetgeving in verband met door CITES beschermde soorten zijn strafbaar bij wet.
Voor meer informatie verwijzen we naar de pagina Risico's bij inbreuk. [LINK]
 

Aanvullende informatie