Bijen zijn insecten die behoren tot orde van de Hymenoptera. Tot deze orde behoren ook onder meer de horzels, mieren en wespen waarmee bijen vaak worden verward. Bijen zijn ofwel gedomesticeerd ofwel wild.

Gedomesticeerd of wild?

Gedomesticeerde bijen, die ook honingbijen worden genoemd, behoren tot de familie van de Apidae. De Apidae zijn sociale bijen waartoe ook de hommel behoort. Sociale bijen leven in kolonies. Gedomesticeerde bijen zijn dus sociale bijen die de mens heeft kunnen « africhten » en kweken om honing te produceren.
Er bestaan twee soorten categorieën wilde bijen: solitaire bijen, die alleen leven, en sociale bijen, die in kleine kolonies leven. De meeste bijensoorten zijn wild en overwegend solitaire bijen (ongeveer twee derde). In dit geval maakt elke vrouwelijke bij haar eigen nest, legt hierin één enkel ei en voedt één enkele larve. Wilde sociale bijen bouwen kleine kolonies. In België bestaan er ongeveer 30 soorten (de hommels).
Bijen voeden zich met nectar die uit bloemen wordt verzameld waar ze ook het stuifmeel voor hun larven halen. Bepaalde bijensoorten bezoeken talrijke soorten planten; andere bijensoorten zijn meer gespecialiseerd en bezoeken slechts één bepaalde soort plant.

Bijen in de wereld

In de wereld bestuiven meer dan 20 000 bijensoorten 80 % van de bloemplanten. Men schat dat slechts 30 soorten door de mens voor de productie van honing worden geëxploiteerd.

Bijen die worden gebruikt voor de bijenteelt zijn de westelijke honingbijen ofApis mellifera. Andere soorten bijen, waarbij het deze keer om wilde bijen gaat, produceren ook honing die in de natuurlijke omgeving door « honingjagers » wordt ingezameld. Dit is onder meer in Azië het geval waar woudhoning wordt ingezameld.

Bijen in België

In België bestaan er 370 bekende bijensoorten, waarvan slechts één enkele bijensoort door imkers wordt gekweekt. De 369 andere soorten zijn wilde soorten en leven over het algemeen als solitaire bijen in de natuur

Meer weten

• UG, Laboratorium voor Zoofysiologie
• Koninklijke Vlaamse Imkersbond vzw
• Aculea, Wilde bijen en wespen, Natuurpunt
• Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV)
• FSAGX, Instituut voor functionele en evolutieve entomologie
• Umons, Atlas Hymenoptera, laboratorium voor zoofysiologie
• ULB, Ecologische en biologische evolutie.
• Apis Bruoc Sella, Brusselse vereniging voor milieuopleiding en sensibilisering van de stadsnatuur.
• Centre apicole de recherche et d’information (CARI)
• L'Union des Fédérations d'Apiculture de Wallonie et Bruxelles