Elektriciteit zorgt voor heel wat comfort in ons dagelijks leven. Maar het transport en het gebruik van elektriciteit wekt ook elektrische en magnetische velden op. Houdt de blootstelling aan deze velden een risico in voor de gezondheid?

Elektrisch of magnetisch?

Van zodra een toestel op het elektriciteitsnet is aangesloten, dus als de stekker in het stopcontact zit, is er een elektrisch veld aanwezig rond de kabels. Wanneer er stroom door de draden vloeit, dus bij verbruik van elektriciteit (bijvoorbeeld als een lamp brandt of een stofzuiger werkt), ontstaat er eveneens een magnetisch veld rondom de kabel en het toestel.

De stroom van het elektriciteitsnet is wisselstroom, met in Europa een frequentie van 50 hertz (50 cycli per seconde, 50 Hz). De opgewekte elektrische en magnetische velden zijn dus ook wisselvelden die wisselen met dezelfde frequentie als de stroom: 50 Hz. Daarmee behoren ze tot de categorie van velden met extreem lage frequenties (ELF), van 0 Hz tot 300 Hz.

Blootstellingslimieten

Wisselvelden met een extreem lage frequentie wekken een elektrische stroom op in het lichaam. Als de wisselvelden sterk genoeg zijn, kan deze opgewekte stroom in het lichaam de werking van zenuwen en spieren verstoren of lichtflitsen in het gezichtsveld veroorzaken. Volgens de aanbeveling van de Raad 1999/519/EG mogen de velden de volgende limietwaarden niet overschrijden om deze effecten te voorkomen:

• Voor het elektrisch veld is de grens 5 kilovolt per meter (5000 V/m of 5 kV/m);
• Voor het magnetisch veld is de grens 100 microtesla (100 µT).

De elektrische en magnetische velden die ons in het dagelijks leven omgeven, liggen meestal ver onder de limieten. Lees verder in het menu links over de blootstelling in het dagelijks leven en hoe de aanbevelingen van de Raad toegepast werden in Belgische reglementering.

Gezondheidsrisico’s

De blootstellingslimieten hebben als doel ogenblikkelijke schadelijke effecten op niveau van het zenuwstelsel te voorkomen. Of er op lange termijn andere (schadelijke) effecten mogelijk zijn, daarover zijn er nog onvoldoende wetenschappelijke gegevens. We bespreken hier de meest courante vragen: over een mogelijk verband met kinderleukemie en elektrische overgevoeligheid.

Elektriciteit en kinderleukemie?

Er zijn aanwijzingen uit epidemiologisch onderzoek dat langdurige blootstelling aan een magnetisch wisselveld een licht verhoogd risico op leukemie bij kinderen met zich mee kan brengen. Daarom heeft het Internationale Agentschap voor Kankeronderzoek (IAKO, in het Engels IARC) de laagfrequente magnetische velden (afkomstig van het elektrische stroomnet) geklasseerd als ‘mogelijk kankerverwekkend bij mensen’. Concreet slaat de ‘langdurige blootstelling’ op een langdurig verblijf op plaatsen waar het magnetisch veld gemiddeld over 24 uur hoger is dan 0,3 – 0,4 µT, wat het geval kan zijn vlakbij een hoogspanningslijn.

Lees verder “Elektriciteit en kinderleukemie”.

Elektrische overgevoeligheid?

Sommige mensen ervaren gezondheidsklachten in de buurt van hoogspanningslijnen, elektrische apparaten of bij gebruik van mobiele telefoon, bij veldwaarden waarbij de meeste mensen helemaal geen hinder ondervinden. Dit fenomeen wordt beschreven in de rubriek “Elektromagnetische overgevoeligheid”.

U kunt alle informatie van de rubriek “Elektriciteit” in zijn geheel als pdf-document downloaden (infofiche “Elektriciteit en gezondheid”).