Hieronder vindt u een niet-volledigelijst van de Europese wetgeving op het vlak van de kwikproblematiek. Gezien het versnipperde karakter van de bevoegdheden, gebeurt de implementatie van deze wetgevingen in België enerzijds op federaal niveau en anderzijds op het niveau van de gewesten. De links hieronder verwijzen naar de bevoegde overheid.

De nagestreefde doelstellingen zijn de volgende:
- de kwikhoudende producten beperken
- kwik in bepaalde producten verbieden
- het beheer van kwik tijdens de levenscyclus
- de export buiten Europa verbieden

 [NEW] The European Mercury regulation enters into application on 1/1/2018

-- nederlandse vertaling nog niet beschikbaar --

The new EU Regulation (EU) No. 2017/852 on mercury and mercury compounds complements the export ban on mercury (preexisting in the repealed Regulation (EC) No. 1102/2008), by strict conditions on import, by phasing out various products and industrial process (and establishing an authorization process for the new products and processes), by (quasi) banning the use the dental amalgam for the children (and pregnant women) and by imposing strict management rules on the storage and on the mercury waste (including their traceability).

The objective for this Regulation include both the protection of the human health and the environment (including the exposure to humans via the environment) from anthropogenic emissions and releases of mercury and mercury compounds.

The main provisions of Regulation (EU) No. 2017/852 are:

  • Article 3: restriction of mercury exports
  • Article 4: restriction of imports of mercury and mixtures of mercury  and consent to import mercury or mixtures of mercury
  • Article 5: restriction of the export, import and manufacturing of mercury-added products
  • Article 7: restriction of the use of mercury in manufacturing processes
  • Article 8(1): restriction of the placing on the market of new products containing mercury
  • Article 8(2): restriction of the use of mercury or mercury compounds in new manufacturing processes
  • Article 8(4): process relating to new mercury-added products and new manufacturing processes using mercury
  • Article 9: ban of the use of mercury in artisanal and small scale gold mining
  • Article 10(4): requirements for an amalgam separator in dental facilities
  • Article 10(6): requirements on the handling and collection of amalgam waste and limitations on the release of amalgam waste into the waste water
  • Article 11: disposal obligation for mercury waste issued from specific large sources
  • Article 12: reports and certificates relating to the traceability of mercury waste
  • Article 13: requirements relative to the permanent storage of mercury waste
  • Article 14 requirements, registers and traceability relating to the temporary storage and the conversion of mercury waste
  • Article 18 reporting obligation relating to the implementation of the regulation by the authorities

 The corresponding annexes to the above provisions are fund under:

  • ANNEX I: Mercury compounds subject to Article 3(2) and (3) and Article 7(3) and mixtures of mercury subject to
  • Article 3(2), Article 4(1) and Article 7(3)
  • ANNEX II Mercury-added products referred to in Article 5
  • ANNEX III Mercury-related requirements applicable to manufacturing processes referred to in Article 7(1) and (2)
  • ANNEX IV Content of the national plan on artisanal and small-scale gold mining and processing referred to in Article 9

Limited exemptions apply to these obligations and these are specific to the provisions of the distinct articles.

This Regulation applies without prejudice to the provisions of the applicable Union legislation that set stricter requirements for mercury-added products, including the maximum mercury content.

Additional development will take place on basis of provisions directed to the Commission and the Member States in this legislation, including: the ban of export of products produced in Europe, the inventories of existing products and processes in EU and national plans for the phase-down of the dental amalgam.

Beperkingen betreffende kwikhoudende producten:

- In de (EU-)REACH-verordeningnr. 552/2009 zijn er regels opgesteld voor de registratie, de evaluatie, de toelating en de restrictie van de chemische stoffen. In de bijlage XVII zijn er verschillende beperkingen betreffende kwik opgenomen:

o Kwikverbindingen zijn verboden in biocidetoepassingen. Zie ingang 18 van de bijlage XVII.

o Meettoestellen bestemd voor de consumenten en medische thermometers mogen niet op de markt worden gebracht. Zie ingang 18a van de bijlage XVII.

o Meettoestellen bestemd voor professionelen en industriëlen (bijvoorbeeld thermometers, bloeddrukmeters en barometers): de tekst wordt momenteel uitgewerkt. De maatregel is 18 maanden na de inwerkingtreding van de verordening van toepassing.

o Vijf fenylkwikverbindingen, die voornamelijk worden gebruikt voor toepassingen van polyurethaan: de tekst wordt momenteel uitgewerkt en de maatregel is 18 maanden na de inwerkingtreding van de verordening van toepassing.

- De ROHS-richtlijn(2002/95/EG) verbiedt het gebruik van gevaarlijke stoffen in elektronische en elektrische apparaten en de WEEE richtlijn(2002/96/EG) bevordert de inzameling en de recyclage van deze apparaten. Beide richtlijnen zijn van toepassing op de kwikproblematiek. Voor bepaalde producten kan een uitzondering op dit verbod bestaan, onder meer voor spaarlampen.

o Spaarlampen (CFL) kunnen een beperkte kwikconcentratie bevatten. Er bestaat een programma om de toegelaten concentraties geleidelijk te beperken. Meer weten over de wetgeving betreffende de CFL-spaarlampen en de preventiemaatregelen.

Verbod om kwik in bepaalde producten te gebruiken

Het gebruik van kwik is verboden in talrijke andere Europese wetgevingen, onder meer voor:
o Batterijen: Het gebruik van kwik is verboden in batterijen (uitzondering: beperkte concentratie in knoopcellen, platte knoopvormige batterijen)

o Cosmeticaproducten: Het gebruik van kwik (en kwikverbindingen) is verboden in cosmeticaproducten (met uitzondering van bepaalde specifieke cosmeticaproducten)

o Pesticiden en biociden: Kwik en kwikverbindingen zijn over het algemeen verboden in pesticiden en biociden

o Speelgoed: In de richtlijn betreffende de veiligheid van het speelgoed wordt een concentratiegrens wat betreft de kwikinhoud in speelgoed bepaald (die wordt uitgedrukt in de vorm van een migratiegrenswaarde). Meer info op de website van de FOD Economie.

Bovendien wordt er op Europees niveau momenteel gediscussieerd over de aanwezigheid van kwik in tandamalgaam (vaak ten onrechte « plomberingen » genoemd) en in knoopcellen.

Verplichtingen voor het beheer van kwik op verschillende momenten in de levenscyclus:

- De kwaliteit van het water: In de kaderrichtlijn betreffende het water worden normen voor de aanwezigheid van bepaalde stoffen, waaronder kwik, in oppervlaktewater vastgelegd. In België zijn de instellingen van de Gewesten bevoegd voor deze materie.

- de voedselcontaminanten: voor verschillende voedingsmiddelen geldt er een concentratiegrens op het vlak van kwik.

o Zie de aanbeveling van het EFSA (European Food Safety Authority) betreffende de visconsumptie voor zwangere vrouwen en kinderen om de blootstelling aan methylkwik, een zeer toxische vorm van kwik die voornamelijk aanwezig is in vissen die bovenaan de voedselketen staan, te beperken.

- de industriële uitstoot: De richtlijn inzake geïntegreerde preventie en bestrijding van verontreiniging (IPPC) legt de verplichtingen vast van de industriële en landbouwactiviteiten die een groot verontreinigingspotentieel hebben. De richtlijn bepaalt de toelatingsprocedure voor deze activiteiten, onder meer op het vlak van lozing van verontreinigende stoffen in de lucht, het water en de grond, alsook van afval.

In België zijn de Gewesten bevoegd voor deze materie.

- de opslag en de lozing van kwik:

Parallel met het verbod op de uitvoer naar landen buiten de Europese Unie, werden er voorwaarden voor de opslag van kwik bepaald alsook de verplichting voor bepaalde industriële sectoren om kwik te lozen (en dus een nieuwe verkoop op de Europese markt te verbieden). Deze verplichtingen zijn bepaald in de Europese verordening (EU) Nr. 1102/2008 van 22 oktober 2008 inzake het verbod op de uitvoer van metallisch kwik en andere kwikverbindingen en -mengsels en de veilige opslag van metallisch kwik. In België zijn de bevoegde overheden in deze materie de instellingen uit de Gewesten.

Verbod op de uitvoer buiten Europa en voorwarden voor import naar Europa

-- nederlandse vertaling nog niet beschikbaar --

A ban apply to the export from the EU of Mercury and Mercury mixtures above 95% w/w based on EU Mercury Regulation (EU) No. 2017/852  . There are however a few exemptions, especially regarding mercury compounds. Additional obligations are defined in EU Mercury Regulation (EU) No. 2017/852, as presented above.

For more information on the legislation for international trade of mercury, you can also refer to the legislation enforcing the Amsterdam Treaty and especially the PIC procedure that is applicable to exports of mercury compounds as well as to exemptions for exports of metallic mercury.

Besides, strict conditions on the import of Mercury also apply based on the EU Mercury Regulation (EU) No. 2017/852: Please find information and procedures applying to Importers under our section “conditions for mercury imports to the European Union”.