In de kijker : Campagne alcohol en zwangerschap
INHOUDSTAFEL
Algemene informatie
6 % van alle Belgen drinkt teveel alcohol: bij vrouwen betekent dit meer dan 14 glazen per week, bij mannen meer dan 21. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de volksgezondheid en de gezondheidszorg, maar ook voor de veiligheid, de economie, … .
Vooral het alcoholverbruik bij jongeren baart zorgen: bijna één op drie minzestienjarigen drinkt regelmatig alcohol, en één of vijf doet dit zowel in de week als in het weekend. De risico’s voor jongeren zijn nochtans veel groter, ook op lange termijn.
De ministers van volksgezondheid van ons land hebben op 17 juni 2008 een gezamenlijke verklaring ondertekend om alle maatregelen en acties tegen alcoholmisbruik te coördineren. Zo kwam ook het verbod op de verkoop van alcohol aan jongeren tot stand, dat sinds 10 januari 2010 van kracht is en door de FOD Volksgezondheid wordt gecontroleerd.
Waarom is alcohol zo gevaarlijk voor jongeren?
Kinderen en jongeren zijn kwetsbaarder voor de effecten van alcohol dan volwassenen omdat hun hersenen nog in volle ontwikkeling zijn. Ze kunnen de gevaren nog niet zo goed inschatten en lopen dus meer risico op ongevallen, geweld, zelfverwonding en onveilige seks als ze dronken zijn. Bovendien kampen jongeren die drinken met ernstige leerproblemen en met geheugenproblemen.
Wie jong begint te drinken, loopt ook als volwassene meer kans op alcoholmisbruik en op sociale en gezondheidsproblemen.
Verbod op de verkoop van alcohol aan jongeren
In ons land is het verboden om:
- alcohol (onder “alcohol” wordt verstaan elke drank of product waarvan het effectief alcoholvolumegehalte hoger is dan 0,5% vol., bv. bier en wijn) te verkopen, te schenken of aan te bieden aan minzestienjarigen;
- sterke drank (onder “sterke drank” wordt verstaan gedestilleerde drank met een alcoholgehalte van meer dan 1,2% of gegiste drank van meer dan 22% - Artikel 16 van de wet van 7 januari 1998 betreffende de structuur en de accijnstarieven op alcohol en alcoholhoudende dranken. Voorbeelden zijn alcoholpops, wodka, whisky, gin, jenever, likeur, cognac, … en cocktails op basis hiervan) te verkopen, te schenken of aan te bieden aan minachttienjarigen.
Horeca-uitbaters en winkelpersoneel mogen een bewijs van leeftijd vragen. Dit kan een identiteitskaart zijn of een ander geldig document dat de leeftijd kan aantonen, zoals een studentenkaart. Bij twijfel wordt de verkoper aangeraden om te weigeren, want hij blijft altijd verantwoordelijk.
Automaten met alcohol of sterke drank moeten uitgerust zijn met een identiteitskaartlezer om de leeftijd te controleren. Dit systeem mag niet worden uitgeschakeld.
Wie controleert het verkoopverbod van alcohol aan jongeren en wat zijn de straffen?
De verkoop van alcohol aan jongeren wordt gecontroleerd door de Controledienst Tabak en Alcohol van de FOD Volksgezondheid. De dienst voert niet alleen controles uit in cafés, maar ook in buurtwinkels, nachtwinkels en grootwarenhuizen, en tijdens festivals en fuiven.
Bij een overtreding stelt de controleur een proces-verbaal op. De juridische dienst van de FOD legt op basis van dit pv een administratieve boete vast. Afhankelijk van de ernst van de inbreuk, varieert de boete van 156 tot 6000 euro. Als deze boete niet wordt betaald, wordt het dossier aan het parket overgemaakt en kan er een rechtszaak worden opgestart.
Ook de politie kan het verbod op de verkoop van alcohol aan jongeren controleren.
Dienst Inspectie van Consumptieproducten
FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu
Eurostation II, 7de verdieping
Victor Hortaplein 40 bus 10
1060 Brussel
tel 02/524.74.70
fax 02/524.74.99
apf.inspection@health.fgov.be
Meer informatie: Folder Jongeren en Alcohol
Reclame voor alcohol
De Belgische brouwers, de Belgische Federatie voor Wijn en Gedistilleerde dranken, de federatie van distributiebedrijven, de Raad voor de Reclame, de horecafederaties en consumentenorganisaties hebben een convenant inzake reclame voor en marketing van alcoholhoudende dranken ondertekend, dat sinds 25 april 2013 van toepassing is.
Het hoofddoel van dit convenant is om jongeren tegen alcoholmisbruik te beschermen en om onverantwoorde reclame en marketing te vermijden. Volgens het convenant mag reclame voor alcohol:
- niet op jongeren gericht zijn;
- drinken niet als een symbool van volwassendom voorstellen;
- niet aanzetten tot een ondoordacht, overdreven of illegaal verbruik;
- niet suggereren dat alcohol tot succes op sociaal of seksueel gebied leidt, de sportieve prestaties bevordert, of onontbeerlijk voor de feeststemming is;
- geen personen afbeelden die rijden onder invloed van alcohol.
Als u meent dat een reclamespot of advertentie deze regels niet volgt, kunt u een klacht indien bij de Jury voor Eerlijke Praktijken in de Reclame via de website www.jep.be.
Internationale strijd tegen alcoholmisbruik
Europese Unie
De Europese strategie tegen alcoholmisbruik, die in 2006 werd aangenomen, bevat vijf grote assen:
- bescherming van kinderen en jongeren;
- vermindering van het aantal verkeersongevallen;
- preventie van de negatieve gevolgen van alcoholmisbruik bij volwassenen en op de werkvloer;
- informatie en educatie;
- verzameling van gegevens over alcoholconsumptie.
Voor de toepassing van deze strategie heeft de Europese Unie een aantal instellingen in het leven geroepen. De drie belangrijkste zijn het Forum Alcohol en Gezondheid, dat alle betrokkenen samenbrengt, het Comité voor nationale actieplannen en beleid tegen alcoholmisbruik en het Comité voor gegevensverzameling, indicatoren en definities.
http://ec.europa.eu/health/alcohol/policy/index_nl.htm
Bovendien co-financiert de Europese Unie de gezamenlijke actie van de lidstaten om de schade gerelateerd aan alcoholgebruik te verminderen. Deze actie richt zich op drie prioriteiten:
- het leveren van vergelijkbare gegevens tussen de lidstaten.
- het aanmoedigen van de realisatie van een consensus over de aanbevelingen voor een maximale consumptie.
- de uitwisseling van beste praktijken tussen de lidstaten vergemakkelijken.
http://www.rarha.eu/Pages/default.aspx
Wereldgezondheidsorganisatie
De globale strategie tegen alcoholmisbruik van de Wereldgezondheidsorganisatie dateert van 2009 en is bedoeld om het beleid van de lidstaten te ondersteunen. Nationale en lokale acties zijn namelijk efficiënter als ze in een meer globale aanpak worden gekaderd.
Ook deze strategie heeft vijf grote doelstellingen:
- meer bewustmaking over de problematiek;
- een stevigere gegevensbasis opbouwen;
- betere technische ondersteuning van de lidstaten;
- versterking van de partnerschappen;
- efficiëntere monitoring, die beter wordt toegepast.
De strategie spoort de lidstaten ook aan om nationale acties op touw te zetten in tien specifieke beleidsdomeinen, waaronder de strijd tegen alcohol achter het stuur, de prijspolitiek voor alcoholhoudende dranken, enzovoort.
Op basis van deze globale strategie werd een Europees Actieplan 2012-2020 ontwikkeld. Onderbouwde adviezen aan de lidstaten geven, prioriteiten voor Europese acties bepalen en de internationale samenwerking verankeren zijn de hoofddoelstellingen van dit actieplan. De lidstaten krijgen, in functie van hun specifieke situatie, concrete voorstellen voor acties in de tien beleidsdomeinen van de nationale strategie.
Gegevens over alcoholconsumptie
‘Het gebruik van alcohol’ is een rapport op basis van de gezondheidsenquête 2013 van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV). Deze enquête wordt om de vijf jaar uitgevoerd bij een 10.000-tal Belgen.
European School Survey on Alcohol and Drugs (ESPAD), een bevraging van 15- en 16-jarigen in heel Europa. De laatste resultaten dateren van 2011 en bevatten specifieke gegevens over België .
Health Behaviour in School-Aged Children (HBSC) is een vierjaarlijkse bevraging van kinderen van 11, 13 en 15 jaar over hun welzijn, hun sociale omgeving en gedragingen die een effect op de gezondheid hebben. De laatste resultaten dateren van 2011 en bevatten specifieke gegevens over België.
Contactgegevens
Kurt Doms
Celhoofd Drugs
Galileelaan, 5/2
1210 Brussel
Katia Huard
Medewerker Cel Drugs
Galileelaan, 5/2
1210 Brussel