De Rio à Aarhus

In 1992 keurde de Conferentie van de Verenigde Naties over Milieu en Ontwikkeling in Rio de Janeiro (Brazilië) een verklaring goed die beter bekend staat onder de naam 'Verklaring van Rio'. Ze vormt de basis voor de ontwikkelingen in de rechten en plichten van de lidstaten op het domein van het leefmilieu.

Beginsel 10 van deze Verklaring – het beginsel van de toegang tot informatie en de publieke participatie in de besluitvorming – stelt dat 'vraagstukken op milieugebied het best worden aangepakt met deelneming van alle betrokken burgers op het relevante niveau'.

Het Verdrag van Aarhus over de toegang tot informatie, inspraak bij besluitvorming en toegang tot de rechter inzake milieuaangelegenheden heeft als doel om dit principe concreet te maken. Het werd uitgewerkt onder het toezicht van de Economische Commissie voor Europa van de Verenigde Naties (UNECE) en beslaat het Europese vasteland in ruime zin, met inbegrip van de landen van Centraal-Azië.

Het Verdrag werd op 25 juni 1998 door 39 landen, waaronder België, en door de Europese Gemeenschap aangenomen en ondertekend in het gelijknamige Deense stadje. Op internationaal niveau is het Verdrag in werking getreden op 30 oktober 2001. In ons land is het van kracht sinds 21 april 2003. Tot nu toe hebben 47 landen het geratificeerd.  

Het Verdrag geeft de bevolking de volgende rechten:

- toegang tot milieu-informatie
- inspraak van het publiek bij de besluitvorming over het milieu
- toegang tot de rechter inzake milieuaangelegenheden

Daarnaast werd aan het Verdrag een GGO-amendement (over genetisch gemodificeerde organismen) en een PRTR-Protocol (over de uitstoot en de overbrenging van verontreinigende stoffen) toegevoegd. 

De uitvoering van het Verdrag van Aarhus

De Europese Gemeenschap ratificeerde het Verdrag van Aarhus en heeft de bepalingen over de toegang tot informatie, de inspraak van de burger en de toegang tot de rechter overgenomen in Europese wetteksten (zie Aarhus EU).

Ook België heeft deze bepalingen in de Belgische wetgeving opgenomen. Zowel de federale overheid als de drie gewesten hebben hun wetgeving (federale wetten en gewestelijke decreten en ordonnanties) aangepast om het Verdrag toe te passen voor het deel dat onder hun bevoegdheid valt (zie CCIM voor de bevoegdheidsverdeling). Intussen heeft België drie verslagen opgesteld over de uitvoering van het Verdrag van Aarhus.

Meer informatie:

  • De nationale portaalsite www.aarhus.be (Het Verdrag van Aarhus in België) voor algemene informatie over dit verdrag, zijn pijlers en de omzetting ervan in België door de federale overheid en de drie gewesten.
  • De pagina ‘De federale overheid voor uw milieurechten’ die uitlegt hoe de drie pijlers van het Verdrag specifiek op federaal niveau worden omgezet in wetgeving en praktijk