Wagens liggen aan de basis van talrijke vervuilende stoffen die in de atmosfeer terechtkomen, naast CO2. Deze vervuilende stoffen hebben een invloed op de luchtkwaliteit. In een hoge concentratie kunnen ze schadelijk zijn voor het milieu en voor de gezondheid van de mens.  De wettelijke waarden voor de uitstoot van deze vervuilende stoffen zijn bepaald in de Europese normen.

Vervuilende stoffen en stoornissen voor de gezondheid

De belangrijkste vervuilende stoffen zijn :

• Koolstofmonoxide (CO): veroorzaakt asfyxie, cardiovasculaire en ademhalingsstoornissen.
• Onverbrande koolwaterstoffen: ze maken deel uit van een grotere categorie die « vluchtige organische stoffen » (VOS) wordt genoemd. Ze veroorzaken kanker en dragen bij tot de vorming van ozon in de atmosfeer.
• Stikstofoxiden (NOX): ze veroorzaken cardiovasculaire en ademhalingsstoornissen en dragen bij tot de vorming van ozon in de atmosfeer.
• Fijn stof (PM, Particulate Matter): ze veroorzaken cardiovasculaire en ademhalingsstoornissen.
• Zwaveldioxide (SO2): veroorzaakt een verzuring waardoor de fauna en flora worden verstoord.

Normen voor de uitstoot van vervuilende stoffen

Al naar gelang van de gebruikte brandstof varieert de uitstoot van vervuilende stoffen sterk.

Bij de verbranding van benzine worden er bijvoorbeeld meer koolstofmonoxide (CO) en onverbrande koolwaterstoffen uitgestoten, terwijl bij diesel veeleer stikstofoxiden (NOX) en fijn stof  (PM) worden uitgestoten. Voor de uitstoot van SO2 hangt dit af van het zwavelgehalte van de brandstof. Dit gehalte is wettelijk vastgelegd.

In de EURO-normen worden de wettelijke grenzen voor de uitstoot van CO, onverbrande koolwaterstoffen, NOX en PM bepaald die elke wagen dient na te leven. Deze grenzen worden regelmatig herzien op basis van de gezondheidsvereisten en de technische vooruitgang.

Concreet is de EURO 5-norm sinds 2009 verplicht voor alle voertuigen. Deze norm heeft een bijzondere lage grens voor de uitstoot van fijn stof (PM) vastgelegd en had als gevolg dat het gebruik van roetfilters werd veralgemeend.

In 2014 beoogt de volgende EURO 6-norm vooral de beperking van stikstofoxiden (NOX).

Zware metalen

Lood, kwik, cadmium en zeswaardig chroom zijn zware metalen en zijn gevaarlijk voor de gezondheid. Behalve enkele welbepaalde stukken zijn ze verboden in wagens.

Recyclage

Wanneer voertuigen op het einde van hun levenscyclus zijn gekomen, moeten ze in gespecialiseerde centra worden behandeld.

Hun vervuilende stoffen (brandstof, olie,…) worden geleegd en de voertuigen worden uit elkaar gehaald. De meeste voertuigen worden gerecycleerd. De materialen en resterende stoffen worden als brandstof toegepast en/of naar een stortplaats gebracht.

Wie waakt over de luchtkwaliteit in België?

De overheden van de gewesten staan garant voor de luchtkwaliteit en zijn dus verantwoordelijk voor de concentraties vervuilende stoffen in de lucht.

• Vlaanderen: De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM)

• Brussel: het Brussels Instituut voor Milieubeheer (IBGE-BIM)

• Wallonië: Agence Wallonne de l’Air et du Climat (AWAC)