Mariene wetten, richtlijnen en Verdragen

Verschillende mariene wetten, richtlijnen en verdragen vrijwaren de rijke biodiversiteit van het mariene milieu en voorkomen verontreiniging van het milieu. Milieuproblemen stoppen namelijk niet aan territoriale grenzen, zeker niet in zee. Wetten en verdragen op nationaal, Europees en internationaal niveau regelen zowel de ruimtelijke planning als de bescherming van de natuur op zee. 

Nationale wetten

Op nationaal niveau beschermt de Wet Marien Milieu het mariene milieu van de Belgische Noordzee. De wet voorziet in een mariene ruimtelijke planning in de zeegebieden die onder de rechtsbevoegdheid van België vallen. De wet vormt het juridische kader om de natuur in onze Noordzee te behouden, herstellen en ontwikkelen. Daarnaast behoedt ze de Belgische Noordzee voor mariene verontreiniging. Een aantal bepalingen zijn ook van toepassing buiten het Belgische deel van de Noordzee, bijvoorbeeld op Belgische schepen in het buitenland.


©123rf.com

De bescherming van onze Noordzee valt niet enkel onder de Wet Marien Milieu. Er zijn verschillende andere wetten, afkomstig uit andere beleidsdomeinen, die hier ook melding van maken. Er is bijvoorbeeld de wet inzake de exploratie en de exploitatie van niet-levende rijkdommen van de territoriale zee en het continentaal plat. Deze wet bepaalt dat voor zandwinning in onze Noordzee een milieuvergunning nodig is. Een ander voorbeeld is de wet over de voorkoming van verontreiniging door schepen.
(^Top)

Europese richtlijnen

Het Europese beleid heeft een sterke invloed op het lokale beleid inzake marien milieu. Het omgekeerde geldt echter ook. De dienst Marien Milieu van de FOD Volksgezondheid geeft enerzijds mee vorm aan het internationale beleid en voert anderzijds internationale akkoorden en afspraken (bv. EU-regelgeving) uit.

HABITATRICHTLIJN - VOGELRICHTLIJN - NATURA 2000-NETWERK

De Habitatrichtlijn, de Vogelrichtlijn en het Natura 2000-netwerk regelen voor de Europese Unie de bescherming van soorten en habitats. Heel wat natuurgebieden op het land vallen hieronder, maar ook grote delen van onze Noordzee.

De Vogelrichtlijn (92/43/EEG) reguleert op Europees niveau de bescherming en het beheer van in het wild levende vogelsoorten.
Omdat niet enkel vogels onder druk staan, stelde de Europese Unie de Habitatrichtlijn op om de achteruitgang van natuurlijke habitats en wilde plant- en diersoorten een halt toe te roepen.

Alle beschermde gebieden in deze twee richtlijnen vormen samen een netwerk van beschermde gebieden: het Natura 2000-netwerk. Een goed netwerk biedt een betere bescherming en maakt de uitwisseling van soorten en genetisch materiaal mogelijk. Zo draagt elke lidstaat haar steentje bij tot het in stand houden van soorten en habitats in Europa. Voor België gebeurt dit aan de hand van koninklijke besluiten en het marien ruimtelijk plan.


Logo's van Natura 2000, KRMS en KRW

De brochure Belgische Noordzee - Levend water” biedt meer informatie over de uitvoering van deze richtlijnen in het Belgische deel van de Noordzee. Er zijn ook beheerplannen voor Natura 2000 opgesteld. 

KADERRICHTLIJN MARIENE STRATEGIE - KRMS

De Kaderrichtlijn Mariene Strategie verplicht de lidstaten tot het ontwikkelen van een mariene strategie die gericht is op bescherming, behoud en herstel van het mariene milieu. Ze stelt als doel om tegen 2020 een goede milieutoestand van de Noordzee te bekomen. Hiervoor gebruikt ze 11 parameters waaronder biodiversiteit, zwerfvuil en onderwatergeluid. Zo wordt een duurzaam gebruik van de mariene wateren gegarandeerd. De Kaderrichtlijn Mariene Strategie werd door België op 23 juni 2010 in een koninklijk besluit omgezet en zo opgenomen in het beleid van de dienst Marien Milieu.

Voor meer informatie of vragen over de parameters, maatregelen, beoordeling en uitvoering in het kader van deze richtlijn in België kan je terecht op deze website.  

KADERRICHTLIJN WATER - KRW

De Kaderrichtlijn Water waakt over de bescherming van binnenwateren, overgangswateren, kustwateren en grondwater. De richtlijn schept een kader stroomgebiedsdistrict. Dat is telkens een aaneenschakeling van de zones langs grote rivieren. Zo’n district loopt vaak door meerdere landen. Internationale samenwerking is voor sommige stroomgebieden dan ook noodzakelijk. België heeft twee internationale commissies, de Schelde- en Maascommissie. Hierin zetelen de Franse en Nederlandse overheid samen met de gewestelijke en federale Belgische overheden. Voor de kustwateren waakt de Belgische federale overheid over de goede uitvoering van de richtlijn.
(^Top)

Internationale verdragen en conventies 

De internationale verdragen gelden zowel op niveau van de Noordoost-Atlantische Oceaan als op globaal niveau. De dienst Marien Milieu voert die internationale afspraken uit en is actief betrokken bij het bepalen van internationale mariene milieuagenda’s.  

OSPAR-VERDRAG

Het OSPAR-Verdrag is een samenwerking tussen de landen die grenzen aan de Noordoost-Atlantische Oceaan. Het is genoemd naar de originele conventies van Oslo en Parijs. Het verdrag werkt onder vijf thematische strategieën: biodiversiteit & ecosystemen, gevaarlijke stoffen & eutrofiëring, menselijke activiteiten, offshore-industrie en radioactieve stoffen. Elk thema heeft eigen technische werkgroepen om zo het mariene milieu beter te beschermen tegen bedreigingen. Binnen het OSPAR-Verdrag gelden ook afspraken over hoe de verschillende landen de Kaderrichtlijn Mariene Strategie aanpakken voor het noordoostelijke deel van de Atlantische Oceaan.

UNITED NATIONS CONVENTION ON THE LAW OF THE SEA - UNCLOS

Internationale overeenkomsten, zoals UNCLOS, zijn bepalend voor de manier waarop we de wereldzeeën beheren en garanties bieden voor een veilig en duurzaam gebruik van de zee in de toekomst. Deze samenwerking is zeer belangrijk omdat meer dan 70% van zeeën en oceanen “hoge zee” zijn: Areas Beyond National Jurisdiction. Dit zijn zeegebieden waarover landen geen juridische zeggenschap hebben. De laatste jaren neemt België een leidende rol op in de onderhandelingen van een nieuw UNCLOS-protocol “Biodiversity beyond national jurisdiction”. Dit protocol streeft naar het behoud en duurzaam gebruik van biodiversiteit in de hoge zeeën.

Logo's van OSPAR, UNCLOS en ISA

INTERNATIONAL SEABED AUTHORITY - ISA

De ISA is een intergouvernementele organisatie die alle activiteiten met betrekking tot mineralen organiseert, reguleert en behandelt. Ze doet dit voor het internationaal zeegebied dat buiten de nationale wetgevingen valt. Het gaat hier dan vooral over diepzeemijnbouw. Dit is de ontginning van minerale rijkdommen op de zee- en oceaanbodem.

Het is heel belangrijk dat België niet enkel een voorloper is bij de ontwikkeling van technologieën en economische activiteiten tot ontginning van deze rijkdommen. Ook bij de bescherming van de bijzondere natuurwaarde van de zee- en oceaanbodem moet ons land een hoofdrol spelen. Over de diepzee is immers binnen het natuuronderzoek weinig met zekerheid geweten.

De website van de FOD Economie bevat een overzicht van de verschillende aspecten van dit dossier. 
(^Top)