‘Medische beeldvorming’ is een verzamelnaam voor verschillende technieken om het lichaam in beeld te brengen. In ziekenhuizen wordt medische beeldvorming gebruikt om diagnoses te stellen, ziekten vroegtijdig op te sporen en op te volgen, medische ingrepen te ondersteunen en behandelingen te evalueren.
Men kan de volgende toestellen voor zware, medische beeldvorming onderscheiden: CT, MRI, SPECT-CT en PET. Deze technieken hebben allemaal hun sterke en zwakke punten. Er is dus geen algemeen toepasbare techniek. Wat voor de ene aandoening een goede beeldvormingstechniek is, is dat niet altijd voor de andere.
Beeldvormingstechnieken die gebruik maken van ioniserende straling zijn onmisbaar voor de moderne geneeskunde. Deze technieken zijn zeer waardevol, maar niet zonder risico.
In februari 2010 werd door de cel Kwaliteit & Patiëntveiligheid van de FOD Volksgezondheid BELMIP opgericht, voluit het Belgian Medical Imaging Platform. BELMIP is een adviesorgaan waarin verschillende stakeholders samenwerken om het kwalitatief en veilig gebruik van medische beeldvorming te bevorderen.
Om een beter gebruik van medische beeldvorming te bekomen, lanceert onze FOD verschillende acties, zowel voor artsen als voor het grote publiek.
Zo werken het RIZIV, de FOD Volksgezondheid en het Belgian Medical Imaging Platform (BELMIP) samen aan het project ‘Prescription Search Support voor Radiologie (PSSR)’. Het doel van dit project is om evidence based beslisregels te integreren in de elektronische voorschrijfomgeving van artsen zodat zij op een gebruiksvriendelijke wijze ondersteund worden bij het kiezen of een radiologisch onderzoek wel nodig is en zo ja welke beeldvormingstechniek de patiënt het best kan helpen. Het project PSSR is samen met het project “elektronisch voorschrift voor medische beeldvorming” in volle voorbereiding. De uitrol van PSSR op het terrein zal eind 2025 starten.
Ook de burger wordt geïnformeerd over situaties waarbij nog te vaak onnodig wordt aangedrongen op een scan. Een voorbeeld hiervan is rugpijn. CT-scans van de lage rug worden nog te vaak voorgeschreven terwijl dit niet steeds aangewezen is, wat op zijn beurt bijdraagt aan de hoge stralingsbelasting voor de bevolking en zwaar op het gezondheidszorgbudget weegt.
Met de campagne ‘Geen scan zonder plan’ willen we bewustwording creëren zodat de burger weet dat hij bij lage rugpijn best geen onnodige druk op zijn arts zet om een onderzoek te bekomen. Bij veel patiënten leeft namelijk de idee dat indien er geen onderzoek wordt voorgeschreven, hun klacht niet goed kan worden onderzocht of zelfs niet ernstig wordt genomen. Dit leidt tot onnodige onderzoeken. De vraag van de patiënt komt voort uit ongerustheid. Vandaar dat het belangrijk is dat de burger weet dat ook zonder medische beeldvorming een plan van aanpak kan worden opgesteld dat focust op wat echt helpt, namelijk blijven bewegen. In uitzonderlijke gevallen waarbij een radiologisch onderzoek toch aangewezen is, zal de arts dit onderzoek steeds kaderen in een groter plan van aanpak. Vandaar de slagzin van de campagne: Geen scan zonder plan”.
Raadpleeg de campagnes:
- Nationale sensibiliseringscampagne 2021 - 2023: Geen scan zonder plan
- Campagnewebsite Zuinig met straling
Voor zorgprofessionals:
- Richtlijnen medische beeldvorming
- Belgisch handboek voor klinische audits in de medische beeldvorming: B-QUAADRIL
- Belgisch handboek voor klinische audits in de nucleaire geneeskunde: B-QUANUM
- Themanummers Focus on Medical Imaging vzw
Nuttige links:
- FANC: Patiënten informeren over de voordelen en risico’s bij röntgenonderzoeken
- Resultaten campagne Geen Scan Zonder Plan 2023
- Blikvanger: Medische beeldvorming in België