Dat is de grote verdienste van de wet van 13 februari 2006 (.PDF) : er moet een milieueffectenrapport over de gevolgen voor het milieu van het ontwerpplan of -programma worden opgesteld. Dit milieueffectenrapport wordt opgesteld door degene die het plan heeft uitgewerkt, maar hij zou dit werk kunnen uitbesteden aan externen voor zover die privé-personen geen specifiek belang hebben bij de uitwerking van het plan in kwestie.
Voordat hij een analyse maakt van de gevolgen voor het milieu werkt de auteur van het plan een ontwerpregister uit met de informatie die het milieueffectenrapport moet bevatten. Hiertoe stelt hij een lijst op van de informatie die volgens hem in het verslag moet worden opgenomen, en dit op basis van bijlage II bij voornoemde wet. Het ontwerpregister wordt vervolgens naar het Adviescomité (HTML) gestuurd dat zal uitmaken of deze informatie relevant is voor het ontwerpplan of -programma, met name wat de omvang en de nauwkeurigheid van de vereiste informatie betreft. Als deze eerste fase is afgerond kan de auteur van het plan of programma zich buigen over het eigenlijke milieueffectenrapport en kan hij de gevolgen voor het milieu beoordelen. Een schematische voorstelling van deze procedure vindt u hier : SEA procedure (.PDF)
Elk milieueffectenrapport zal er anders uitzien. Een rapport over radioactief afval zal niet dezelfde gegevens bevatten als een rapport over de exploitatie van de Noordzee. Niettemin is elk rapport opgebouwd uit verschillende documenten:
- een samenvatting van de inhoud,
- een beschrijving van de doelstellingen van het plan of programma,
- de belangrijke aspecten van de milieutoestand (evenals de mogelijke ontwikkeling daarvan als men geen stappen onderneemt)
- de milieukenmerken van de getroffen gebieden,
- de milieuproblemen veroorzaakt door het plan of programma,
- de doelstellingen ter bescherming van het milieu, welke relevant zijn voor het plan/programma, alsook de manier waarop er rekening mee is gehouden bij de uitwerking van het ontwerp,
- de mogelijke aanzienlijke milieueffecten,
- de voorgenomen maatregelen om de negatieve effecten op het milieu te vermijden, te beperken en te compenseren,
- een verklaring waarin de redenen worden opgesomd waarom geopteerd werd voor de geplande oplossingen en een beschrijving van de manier waarop de beoordeling zal worden uitgevoerd,
- een beschrijving van de voorgenomen opvolgingsmaatregelen,
- en ten slotte een niet-technische samenvatting van alle bovengenoemde informatie
Als men deze aanzienlijke lijst bekijkt, ziet men dat het rapport de milieutoestand beschrijft van de gebieden die getroffen zullen worden, dat het de wijzigingen of problemen die het plan met zich mee zou brengen bevat en ten slotte dat het deze tracht te vermijden of te reduceren.
De mogelijke aanzienlijke milieueffecten
Hoe nauwkeurig ook, de wetgeving kan niet alles voorzien of alles omschrijven. De “mogelijke” “aanzienlijke” milieueffecten behoren tot de formuleringen die voor interpretatie vatbaar zijn.
Om Richtlijn 2001/42/EG (.PDF) zo objectief mogelijk toe te passen heeft men een aantal pogingen ondernomen om die formulering te verklaren. Volgens een document getiteld ‘Uitvoering van richtlijn 2001/42 betreffende de beoordeling van de gevolgen voor het milieu van bepaalde plannen en programma’s’: “Het voorspellen van milieueffecten is een complexe onderneming, vooral voor globale plannen of plannen met een hoog strategisch gehalte, waarvan zich op het moment dat zij worden vastgesteld moeilijk laat voorspellen wat de gevolgen van de uitvoering ervan zullen zijn. Het gebruik van het woord “likely” in de originele Engelse tekst van de richtlijn duidt erop dat op de milieueffecten wordt gedoeld waarvan met een behoorlijke graad van waarschijnlijkheid kan worden verwacht dat deze zich zullen voordoen”. Een ander voorbeeld: “Hoewel met betrekking tot milieueffecten tal van onzekerheden bestaan, en onvoldoende of ontbrekende gegevens en ontoereikende kennis het soms moeilijk maken om vast te stellen of deze in aanzienlijke mate kunnen optreden, wordt ervan uitgegaan dat het altijd mogelijk is om een ruwe beoordeling te geven.”.
Om toch een objectieve basis te verlenen aan deze moeilijk te definiëren term heeft men criteria (z. De betrokken sectoren (HTML) ) opgesteld om de mogelijke omvang van de gevolgen van de plannen of programma’s zo nauwkeurig mogelijk weer te geven.
De wet van 13 februari 2006 (.PDF) preciseert trouwens binnen welke thema’s het begrip “mogelijke aanzienlijke milieueffecten” echt betekenis krijgt: biodiversiteit, bevolking, gezondheid van de mens, fauna, flora, bodem, water, lucht, klimaatfactoren, materiële goederen, cultureel erfgoed, met inbegrip van architectonisch en archeologisch erfgoed, landschap en de wisselwerking tussen bovengenoemde elementen.