Naar een circulaire economie

 De circulaire economie is in België in de loop der jaren uitgegroeid tot een fundamentele uitdaging voor de toekomst. Ons land speelt op dat gebied ook een heuse pioniersrol. België is in Europa en in de rest van de wereld koploper wat betreft afvalsortering én recyclage van grondstoffen. De omslag naar een circulaire economie blijkt nu een van de oplossingen van de toekomst te zijn om toekomstige generaties in staat te stellen een duurzame planeet te bewonen. Naast de vele uitdagingen en lastige obstakels die overwonnen moeten worden, vallen er ook heel wat opportuniteiten te grijpen. Via een reeks thematische workshops, waaruit heel duidelijk de wil blijkt om met alle belanghebbenden samen te werken, stellen we voor om dieper op deze problematiek in te gaan en in actie te schieten ...

De circulaire economie in België: uitdagingen en opportuniteiten

 

Uitdagingen:

De omslag naar een circulaire economie is in de loop der jaren een belangrijk politiek en maatschappelijk probleem geworden in België.  Maar waarom is dit zo fundamenteel? Het antwoord ligt in een combinatie van enkele grote uitdagingen, niet alleen voor België, maar voor de hele wereld.

• De schaarste van middelen
• De groei van de wereldbevolking
• Om de omslag te maken naar een koolstofarme economie moeten we gebruik maken van nieuwe soorten materialen (zeldzame metalen, kritieke materialen enz.)
• De concentratie van deze materialen in politiek instabiele gebieden brengt talrijke sociale en politieke problemen met zich mee en leidt tot grote spanningen op de markten
• Grondstofvoorraden worden schaarser, wat leidt tot voorzieningsonzekerheid

Opportuniteiten:

We staan weliswaar voor hele grote uitdagingen, maar gelukkig zijn er ook heel wat opportuniteiten, vooral voor België, dat centraal gelegen is in het hart van Europa in een interne markt van meer dan 500 miljoen consumenten.  Op politiek vlak kan België, als stichtend lid van de Europese Unie, er bij de Europese instanties voor ijveren om meer rekening te houden met de principes van de circulaire economie.

Bij deze opportuniteiten denken we onder meer aan:

• De minder zware druk op het milieu en de samenleving als gevolg van een efficiënter en zuiniger gebruik van de energiebronnen.
• De strategische positie van België, die vooral de logistieke sector de kans biedt om een actieve rol te spelen in de verschillende stadia van de levenscyclus van de producten.
• België, dat nu al aan de top staat op het vlak van afvalinzameling, kan dit potentieel benutten en zich meer dan ooit profileren als pionier in deze niche.
• Belgische bedrijven worden ook wereldwijd erkend als voorlopers op het vlak van recyclage, met inbegrip van complexe producten.
• De potentiële creatie van enkele duizenden directe en indirecte banen in de circulaire economie.

 

Een omslag die ingrijpende veranderingen met zich meebrengt

De omslag naar een circulaire economie brengt een aantal evoluties en veranderingen met zich mee:

• Innovaties op technologisch vlak
• Innovaties in de economische en maatschappelijke processen
• Mentaliteitsveranderingen, zowel bij producenten als bij consumenten (Voorbeelden: functionaliteitseconomie - "Product als dienst", innovatieve leasingsystemen, systemen voor het delen en/of collectief gebruik van uitrustingen, enz.)

Een stappenplan met 21 maatregelen

Om de integratie van alle sociale actoren in dit proces verder te verdiepen, heeft de federale regering, bij monde van de minister van Economie en de minister van Energie, Leefmilieu en Duurzame Ontwikkeling, 21 maatregelen genomen die gaan van de bescherming van de consumenten of de implementatie van een strategische monitoring in recyclagecentra, tot het verminderen van de verspreiding van microplastics en het opstellen van betrouwbare vereisten voor repareerbaarheid en recycleerbaarheid