Juridisch kader voor binnenluchtkwaliteit

14/06/2024

Dankzij de expertise die werd opgedaan tijdens de COVID-19-pandemie en het groeiende bewustzijn van het belang van een goede binnenluchtkwaliteit voor de gezondheid, wordt in België een ambitieus beleid ingevoerd dat is gebaseerd op een generieke en transversale wet: de wet van 6 november 2022 betreffende de verbetering van de binnenluchtkwaliteit in gesloten plaatsen die publiek toegankelijk zijn (kan hier worden gedownload).

De algemene principes
De verplichtingen
De andere wetsbepalingen naast de wet betreffende de binnenluchtkwaliteit

De wet heeft als doel de binnenluchtkwaliteit in alle gesloten plaatsen die voor het publiek toegankelijk zijn te verbeteren, d.w.z. alle door deuren of muren gesloten lokalen die voorzien van een plafond of een vloer die niet beperkt zijn tot de familiale of louter professionele sfeer.

Uw woning en vergaderruimtes op kantoor vallen m.a.w. niet onder deze wet.

De wet heeft 4 algemene doelstellingen:

In de wet zijn indicatieve en niet-bindende referentieniveaus voor een goede luchtkwaliteit vastgelegd. De wet verplicht de verantwoordelijken voor de gebouwen dus niet om binnenlucht van goede kwaliteit te leveren. Deze referenties kunnen worden gebruikt om de aanwezige luchtkwaliteit te evalueren.
De wet moedigt de verantwoordelijken van de gebouwen aan om rekening te houden met de bestaande luchtkwaliteit in hun gebouwen en om deze te verbeteren:
- door de binnenluchtkwaliteit te meten, met een CO₂-meter;
- door het uitwerken van een risicoanalyse waarin de plaatsen en de daar plaatsvindende activiteiten worden beschreven en een inventarisatie wordt gemaakt van mogelijke bronnen van binnenluchtverontreiniging en van de aanwezige en gebruikte luchtbehandelingssystemen (ventilatie- en luchtzuiveringsapparatuur); en
- door het uitwerken van een actieplan waarin de voorgenomen acties worden beschreven met het oog op de uitvoering van een aanpak, eventueel in fasen, om de binnenluchtkwaliteit te verbeteren.
De wet verzekert transparantie tegenover het publiek dat een etablissement bezoekt over de binnenluchtkwaliteit die ze mogen verwachten, door invoering van een certificerings- en labellingsysteem. Bijgevolg zal elke locatie een label krijgen dat moet worden geafficheerd. Via dit label zal het grote publiek worden geïnformeerd dat de binnenluchtkwaliteit in het gebouw wordt gemeten en gecontroleerd om eventuele negatieve gevolgen voor de gezondheid tot een minimum te beperken.
De wet creëert een platform voor binnenluchtkwaliteit om de bestaande wetenschappelijke kennis uit te breiden, de beleidsvoerders te adviseren en het publiek te sensibiliseren via de samenwerking tussen de betrokken activiteitensectoren, de overheid, de fabrikanten en installateurs van ventilatie -en luchtzuiveringsapparatuur, de wetenschappelijke wereld, enz.

U kan alle motiveringen van de wet in de memorie van toelichting terugvinden.

In de wet zijn twee referentieniveaus vastgelegd waardoor de binnenluchtkwaliteit kan worden geëvalueerd. Er is geen verplichting om die te halen, maar ze kunnen als doelstellingen door de verantwoordelijken van gebouwen worden gebruikt wanneer ze investeren in ventilatie- en luchtzuiveringsapparatuur:

Referentieniveau A:

de CO₂-concentratie in de plaats is lager dan 900 ppm (wat betekent dat de CO₂-concentratie 0,09% van het volume van de lucht in kwestie vertegenwoordigt), of
er is een minimum ventilatie- of zuiveringsdebiet van 40 m³/u per aanwezige persoon, waarvan ten minste 25 m³/u per aanwezige persoon verse buitenlucht is.

Referentieniveau B:

de CO₂-concentratie in de plaats is lager dan 1200 ppm (wat betekent dat de CO₂-concentratie 0,12% van het volume van de lucht in kwestie vertegenwoordigt), of
er is een minimum ventilatiedebiet van 25 m³/u per aanwezige persoon.

Hoe hoger de ventilatiesnelheden, hoe groter de luchtuitwisseling en dus hoe lager de concentraties van virussen en andere verontreinigende stoffen in de ruimte.
Omdat CO₂ wordt uitgeademd door de aanwezige mensen, hoopt het zich op in de ruimte deze niet voldoende wordt geventileerd. De meting van de CO₂-concentratie in de lucht is daarom een indicator voor de luchtuitwisseling in de ruimte.

Deze referentieniveaus komen overeen met de normen inzake luchtkwaliteit van de Codex over het welzijn op het werk. Sommige locaties die onderworpen zijn aan de Codex moeten bijgevolg deze normen naleven.

De wet betreffende de binnenluchtkwaliteit stelt het kader vast dat geleidelijk wordt aangevuld met koninklijke besluiten. In deze KB worden de praktische modaliteiten betreffende de verplichtingen voor de bettreffende plaatsen vastgelegd.

Momenteel is er geen verplichting voor de uitbaters en de eigenaars van de plaatsen.

Vanaf 1 oktober 2024 moeten alle gesloten plaatsen die publiek toegankelijk zijn die de wet op vrijwillige basis willen toepassen:

ten minste één CO₂-meter gebruiken;
een risicoanalyse opstellen;
een actieplan opstellen als de risicoanalyse aantoont dat dit nodig is;
op verzoek van het publiek informatie verstrekken over de huidige of verwachte luchtkwaliteit in de plaats.

Wilt u meer informatie over de toepassing van deze wetgeving?

Lees het koninklijk besluit van 12 mei 2024 tot vaststelling van de modaliteiten bedoeld in de artikelen 3 en 4 van de wet van 6 november 2022;
Lees de praktische gids voor de keuze, installatie, het gebruik en onderhoud van luchtkwaliteitsmeters (CO₂-meters);
Een praktische gids om u te helpen bij het opstellen van een risicoanalyse en actieplan zal beschikbaar zijn tegen oktober 2024. Er zal ook een toepassing worden gemaakt waarmee u deze documenten online kunt invullen;
Zie de FAQ.

In de toekomst zal het verplicht zijn voor alle gesloten plaatsen die publiek toegankelijk zijn om:

ten minste één luchtkwaliteitsmeter te gebruiken;
een risicoanalyse op te stellen;
een actieplan op te stellen als de risicoanalyse aantoont dat dit nodig is;
de certificatie aan te vragen;
zodra de certificatie is verkregen, het door de FOD toegekende label te afficheren, en
de plaats te blijven uitbaten met dezelfde of minstens gelijkwaardige toestellen als op het moment van het behalen van het label.

Deze verplichtingen worden gefaseerd van kracht.

In eerste instantie gaat het alleen om de eerste drie punten. Ze worden verplicht vanaf 1 januari 2027. In eerste instantie zullen deze verplichtingen alleen gelden voor bepaalde gesloten plaatsen die publiek toegankelijk zijn. Daarna zal het toepassingsgebied worden uitgebreid tot alle plaatsen tegen eind 2037.
In een tweede fase kunnen plaatsen die de eerste bepalingen toepassen de volgende drie punten implementeren. Dit zal in eerste instantie op vrijwillige basis gebeuren, zodra de aanvraagprocedure voor certificatie is opgezet. Deze bepalingen zullen vervolgens verplicht worden, op zijn vroegst op 1 januari 2038, d.w.z. zodra alle gesloten plaatsen die publiek toegankelijk zijn onder de eerste verplichtingen vallen.

Het tijdschema voor de inwerkingtreding van deze verplichtingen is vastgelegd in de wet van 18 mei 2024 die diverse bepalingen bevat inzake gezondheid en financiën (artikel 8).

Deze pagina wordt geüpdatet zodra de uitvoeringsbesluiten van de wet van 6 november 2022 worden gepubliceerd.

De aanbevelingen die werden geformuleerd in het kader van de COVID-19-pandemie over ventilatie blijven door de overheid aanbevolen. U vindt ze hier terug.

Alle bedrijven en organisaties die personeel tewerkstellen, moeten de Codex over het welzijn op het werk naleven waarin o.m.normen over de luchtkwaliteit door middel van CO_2-concentratiedrempels en ventilatiedebieten bepaald zijn.
Meer informatie: Codex over het welzijn op het werk
De op de markt gebrachte producten moeten voldoen aan de gezondheids- en milieukwaliteitseisen die in het kader van de wetgeving over de productnormen kunnen worden bepaald. Op basis hiervan worden de eisen inzake luchtzuiveringssystemen en CO₂-meters bepaald.
Voor meer info: Wet betreffende de productnormen

Wilt u bijkomende informatie?

Raadpleeg de FAQ binnenluchtkwaliteit,
Contacteer indoor-air-quality@health.fgov.be.