Na de grote schoonmaak van het scheepswrak West-Hinder, was het de beurt aan het gezonken vrachtschip SS Kilmore. Een team van professionele duikers verwijderde 8 ton aan visnetten, vislood en ander marien zwerfvuil uit het scheepswrak. Met de resultaten van dit project wil de dienst Marien Milieu van de FOD Volksgezondheid vissers en burgers aansporen om te vermijden dat afval in de zee terechtkomt.

Hotspot voor biodiversiteit  

Verschillende scheepswrakken op de bodem van de Noordzee worden als cultuur erfgoed onder water erkend. De SS Kilmore, een Brits vrachtschip dat in 1906 in aanvaring kwam en naar de zeebodem zonk, is daar één van.

De gezonken scheepswrakken hebben naast een historische en culturele waarde, ook een belangrijke ecologische waarde. Het wrak vormt een artificieel rif voor talloze zeedieren en is dus een hotspot voor fauna en flora. Als kunstmatig rif biedt het wrak beschutting tegen vijanden. In de veilige omgeving kunnen soorten zich voortplanten, wat een positief effect geeft op de biodiversiteit in onze hele Noordzee.


Je kunt de afbeelding in hoge resolutie hier downloaden of gratis bestellen.

Hotspot voor afval   

Scheepswrakken zijn door hun driedimensionale structuur ook een verzamelpunt voor marien zwerfvuil. Via rioolputjes, waterlopen of door de wind worden jaarlijks grote hoeveelheden plastic afval naar de zee getransporteerd. Een ander groot deel van het afval dat in de zeeën en oceanen terechtkomt, is afkomstig van toerisme, aquacultuur en visserij.   

Spooknetten, die door vissers op zee zijn verloren of achtergelaten, blijven jarenlang ronddrijven in zee. Deze netten vormen een groot gevaar voor zeedieren, die erin verstrengeld raken en vervolgens verstrikken of verdrinken.    

Daarnaast zien dieren plastic afval vaak ten onrechte als voedsel aan. Hun maag raakt daardoor gevuld met onverteerbaar plastic, dat geen voedingsmiddelen bevat. Ze stoppen met zoeken naar voeding, waardoor ze ernstig verzwakken of zelfs sterven.  

Ook microplastics, kleine stukjes plastics van minder dan 5 millimeter groot, worden ingeslikt door zeedieren. Deze plastic deeltjes komen vervolgens via de voedselketen op ons bord terecht. Microplastics zijn reeds aangetroffen in voedsel en dranken zoals mosselen, oesters, honing en kraanwater.  


Bovenhalen van vissersnetten tijdens de schoonmaak van het wrak © Ephyra duikteam / FOD Volksgezondheid

Schoonmaak van de SS Kilmore in cijfers  

De hoeveelheid zwerfvuil die op de SS Kilmore werd bovengehaald, was hoger dan verwacht: in totaal werden 4,5 ton visnetten en ander plastic afval, 3 ton vislood en 0,5 ton ijzer en kettingen uit het wrak verwijderd gedurende 25 duikdagen. De vangst is dus nog groter dan bij de schoonmaak van de West-Hinder in 2019.  

Het zwerfvuil dat op de wrakken werd aangetroffen, geeft een indicatie van de enorme hoeveelheid afval die op de wrakken in onze Belgische Noordzee ligt. Het opruimen van afval in en rond scheepswrakken is een onderdeel van het Federaal Actieplan Marien Zwerfvuil, dat als doel heeft zwerfvuil op zee te voorkomen en zwerfvuil dat zich reeds in het marien milieu bevindt, te verwijderen.  Ter gelegenheid van Wereldmilieudag op 5 juni, die dit jaar in het teken staat van oplossingen tegen plasticvervuiling, willen minister van Noordzee Vincent Van Quickenborne en de dienst Marien Milieu van de FOD Volksgezondheid met dit initiatief vissers en burgers bewustmaken van het gevaar van rondslingerende visnetten en ander zwerfvuil voor de biodiversiteit.

Wil jij zelf ook een steentje bijdragen om de Noordzee beter te beschermen? De website www.dezeebegintbijjezelf.be bevat tal van eenvoudige tips om afval te beperken en te vermijden dat het in zee terechtkomt. De zee beschermen begint immers bij jezelf!  

Vincent Van Quickenborne, minister van Noordzee: “Op de bodem van onze Noordzee liggen heel wat scheepswrakken, waarvan vele met een grote culturele en ecologische waarde. Het zijn helaas ook verzamelpunten voor marien zwerfvuil. Dit vormt een bedreiging voor het rijke zeeleven eromheen. Dieren raken erin verstrengeld of eten ervan. Daarom is er een programma in voege om systematisch scheepswrakken schoon te maken. Maar liefst 8 ton zwerfvuil van op de SS Kilmore werd bovengehaald, bijna het dubbel dan bij de schoonmaak van de West-Hinder in 2019. De opbouw van ons onderwaterpatrimonium staat nog maar in zijn kinderschoenen maar is in volle ontwikkeling. We moeten toezien om dit erfgoed verder goed te beschermen. En zo kunnen we ook de rijkdom van ons Noordzee-erfgoed met iedereen delen.”