Behandeling van vreemdelingen met ernstige medische problemen

Het Belgisch Raadgevend Comité voor Bio-ethiek heeft advies nr. 65 uitgebracht over de problematiek van de behandeling van vreemdelingen met ernstige medische, inclusief psychiatrische, problemen.

In ons land verblijvende vreemdelingen die ernstig ziek zijn of een reëel risico lopen wanneer er geen adequate behandeling is in hun land van herkomst of het land waar zij verblijven, kunnen een verblijfsmachtiging voor ons land verkrijgen wanneer zij aan de wettelijke voorwaarden voldoen. De beslissing hierover ligt bij de minister of zijn gemachtigde, d.i. de directeur-generaal van de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ), op basis van het getuigschrift van de arts die de vreemdeling behandelde en na advies van een arts van diezelfde dienst (DVZ-arts).

In de praktijk neemt de DVZ-arts, wanneer hij/zij het niet eens is met het advies van de behandelende arts quasi nooit contact op met deze laatste, onderzoekt hij/zij de vreemdeling niet en vraagt evenmin het bijkomend advies van deskundigen. Wanneer de behandelende artsen vervolgens merken dat hun patiënt, ondanks hun advies, toch wordt uitgewezen, ervaren zij een vorm van moral distress.

Conclusies en aanbevelingen

Het Raadgevend Comité voor Bio-ethiek wijst erop dat wanneer een arts van de Dienst Vreemdelingenzaken advies geeft over een medisch dossier, het gaat om een medische handeling, waarvoor die arts onder de medische plichtenleer valt.

Het Raadgevend Comité meent dat er in elke structuur waarin artsen werken ruimte moet zijn voor ethische reflectie over hun professioneel handelen. Wanneer in de procedure voor het verkrijgen van een machtiging tot verblijf om medische redenen de arts van de Dienst Vreemdelingenzaken tot een ander advies komt dan de arts die het standaard medisch getuigschrift heeft opgesteld, dient de eerste conform de medische deontologie, contact op te nemen met de tweede, of bij een blijvend gebrek aan overeenstemming, het advies te vragen van een deskundige.

Het is in het algemeen belang dat de instellingen geen fouten begaan. In casu zal dit slechts kunnen wanneer de artsen van de Dienst Vreemdelingenzaken een structurele onafhankelijkheid genieten. In dezelfde geest dient het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Apatriden zich op systematische wijze te kunnen vergewissen  van de fysieke en mentale gezondheid van de personen die een erkenning als vluchteling of een subsidiaire bescherming vragen. In beide gevallen dienen de kosten van de vereiste onderzoeken te worden gedragen door de bevoegde overheden.