Op 3 maart, World Wildlife Day, lanceert de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu de campagne "Geen illegaal dier". De campagne wijst kopers van exotische dieren op de gevaren van illegale handel of kweek en geeft mee op welke alarmsignalen je moet letten wanneer je een exotisch dier aankoopt. Illegale handel kan een gevaar vormen op verschillende vlakken: voor de biodiversiteit in ons eigen land, voor het in stand houden van bedreigde diersoorten en voor de volksgezondheid door potentiële zoönosen.
Illegale handel in bedreigde, wilde diersoorten is even winstgevend als drugshandel maar is moeilijk op te sporen en de straffen zijn veel lager. De campagne legt uit welke voorschriften koper en verkoper moeten naleven, zoals zorgen voor correcte documenten, en geeft zes concrete alarmsignalen mee waar kopers op moeten letten:
- De mate van bescherming van de diersoort
- Ontbrekende documenten
- Ongebruikelijke betalingswijzen
- Verkopers die anoniem wensten te blijven
- Onprofessioneel gedrag zoals taalfouten in de communicatie en vreemde gebruikersnamen of e-mailadressen, slecht gephotoshopte afbeeldingen
- Veilingen: Hoewel de meeste veilingen legaal zijn, worden deze evenementen ook gebruikt door criminelen om exotische dieren illegaal te verkopen.
Je kan alle alarmsignalen uitgebreid nalezen op www.geenillegaaldier.be.
De handel in bedreigde diersoorten reguleren dankzij het CITES-verdrag
Het CITES-verdrag reguleert de internationale handel in bedreigde wilde dieren en planten. De regels voor deze handel zijn streng en kunnen leiden tot zware straffen als ze niet worden nageleefd.
Als je een dier wilt kopen dat door CITES wordt beschermd, is het goed om te weten dat je je aan bepaalde regels moet houden (afhankelijk van de mate van bescherming van de soort) en om ervoor te zorgen dat je de juiste documenten hebt. Soorten die zijn opgenomen in Bijlage A van de Europese verordening moeten worden verkocht met een Europees CITES-certificaat, terwijl voor soorten die zijn opgenomen in Bijlage B een bewijs van legale herkomst moet worden geleverd door de verkoper. Zowel de koper als de verkoper is verantwoordelijk voor de transactie. Bovendien moeten alle verkopers in België een register bijhouden waarin ze het binnenkomen en vertrek van hun dieren registreren.
De gevolgen van illegale handel voor de biodiversiteit
Naast het potentiële risico op zoönosen (infectieziektes die kunnen worden overgedragen tussen dieren en mensen) die de illegale handel in wilde diersoorten heeft, speelt het ook een rol in de verarming van de biodiversiteit. Wilde populaties kunnen aanzienlijk verzwakken en in sommige gevallen zelfs uitsterven. Er zijn ook gezondheidsrisico's voor de dieren aan verbonden.
Zo werden enkele jaren geleden inheemse Belgische salamanders het slachtoffer van een infectieziekte veroorzaakt door Bsal (Batrachochytrium salamandrivorans), een schimmel die van nature voorkomt bij Aziatische salamanders. De invoer van deze Aziatische salamanders, hun contact met andere reptielen in winkels of hun (on)opzettelijke vrijlating in het wild hebben de verspreiding van deze schimmel in het zuiden van België, Nederland en Duitsland bevorderd.
In 2016 zijn meer dan 300 Moorse landschildpadden (Testudo graeca), allemaal gevangen in dezelfde regio in Marokko, ontdekt in een garage in West-Vlaanderen. Door het slechte transport en de slechte omstandigheden waarin ze werden vastgehouden, stierven alle schildpadden voordat ze opnieuw konden worden uitgezet in hun natuurlijke habitat, waardoor de lokale fauna werd uitgedund.
FOD Volksgezondheid lanceerde in 2023 al enkele campagnes over de gevaren van het importeren van problematische exotische soorten, die je hier kan terugvinden.