Interculturele bemiddeling in de zorg

Op 1 januari 2021 had 20,1% van de Belgische bevolking de Belgische nationaliteit met een buitenlandse achtergrond en 12,6% was een niet-Belg. In steden als Brussel en Genk bestaat zelfs de meerderheid van de bevolking uit personen met een migratieachtergrond. Een aantal van hen heeft slechts een beperkte (of zo goed als geen) kennis van het Nederlands of het Frans. Dat is uiteraard een groot probleem wanneer deze mensen een beroep op onze gezondheidszorg willen doen. Bovendien kunnen een gebrek aan kennis over ons complexe zorgsysteem en cultuurverschillen de toegang tot de zorg en een kwaliteitsvolle zorgverstrekking in het gedrang brengen.

Daarom investeert de federale overheid al meer dan 25 jaar in het inzetten van intercultureel bemiddelaars. Hun taak is het om taalkundige en culturele barrières in de hulpverlening op te lossen. Bovendien begeleiden ze de patiënten tijdens hun traject in de zorg. In 2021 deden de 114 intercultureel bemiddelaars die door de FOD en het RIZIV gefinancierd worden bijna 115.000 interventies in ziekenhuizen, wijkgezondheidscentra, huisartsenpraktijken en in medische diensten voor asielaanvragers. Dat gebeurt overigens steeds vaker via videoconferentie: in 2022 zal dat naar schatting bijna 17.000 keer het geval zijn.

Tijdens de COVID-crisis werd er besloten om ook in een 10-tal wijkgezondheidscentra intercultureel bemiddelaars aan te werven. Personen met een migratie achtergrond bleken immers vaak slecht geïnformeerd over de ziekte en de richtlijnen die ze moeten volgen. Ook nu de crisis - minstens tijdelijk - voorbij lijkt zal dit project worden voortgezet. Ten slotte werden er naar aanleiding van de oorlog in Oekraïne ook intercultureel bemiddelaars Oekraïens aangeworven en werd interculturele bemiddeling via videoconferentie zeer recent ook beschikbaar gemaakt voor de eerstelijnspsychologen. Op die manier proberen we de zorg voor de Oekraïense vluchtelingen optimaal te organiseren.
 

Enkele cijfers over interculturele bemiddeling

• 114 intercultureel bemiddelaars zijn actief in de verschillende projecten van de FOD en het RIZIV in België.
• 12 talen zijn beschikbaar in een permanentiesysteem.
• 11 talen zijn beschikbaar op aanvraag via videoconferentie.
• Jaarlijks worden bijna 115 000 interventies uitgevoerd, waarvan ongeveer 10 % via videoconferentie.
• Vanaf dit jaar kunnen mobiele teams (Art 107) die patiënten met psychiatrische problemen begeleiden en eerstelijnspsychologen, beroep doen op interculturele bemiddeling via videoconferentie.