De plenaire vergadering van het federaal parlement heeft gisteren het wetsontwerp van de ministers van Noordzee en Economie over diepzeemijnbouw goedgekeurd. Met de nieuwe wet wil België de exploitatie van mariene hulpbronnen onderwerpen aan strenge voorwaarden, zodat het mariene milieu voldoende beschermd is.
De nieuwe wetgeving is een belangrijke mijlpaal in de inspanningen van België om de diepzeemijnbouwsector te reguleren en te zorgen voor verantwoorde praktijken die de ecologische impact minimaliseren. Het wettelijk kader is ontwikkeld in nauw overleg met experts uit de industrie, milieuorganisaties en wetenschappers, en is gebaseerd op de nieuwste wetenschappelijke inzichten en beste praktijken op internationaal niveau.
“België erkent het potentiële belang van diepzeemijnbouw voor de economie, maar wil er ook voor zorgen dat deze activiteiten op een verantwoorde manier worden uitgevoerd, met respect voor het mariene milieu”, zegt de minister van Noordzee. “Deze wet neemt geen beslissing over het al dan niet exploiteren van de diepzee, maar legt wel een duidelijk kader vast waarbinnen de exploitatie zou kunnen gebeuren. Als Blue Leader leggen we de nadruk op het duurzaam beheer en de bescherming van de diepzee. We kijken ernaar uit om samen te werken met internationale partners om deze economische ontwikkeling te onderwerpen aan strenge ecologische voorwaarden.”
Mangaanknollen
Op de bodem van de oceaan zijn veel verschillende waardevolle mineralen terug te vinden, vaak in de vorm van polymetallische knollen en sulfiden en ferromangaankorsten. Deze bevatten onder andere koper, nikkel, kobalt, mangaan en andere mineralen die essentieel zijn voor moderne technologieën. Er bestaat vandaag een grote vraag naar metalen die aanwezig zijn in de diepzee voor de digitale en energietransitie.
Een mangaanknol uit de Stille Oceaan, bestaande uit verschillende metalen
©Adobe Stock
Diepzeemijnbouw verwijst naar het proces van het winnen van deze mineralen en andere kostbare grondstoffen in de bodem van de oceaan. Dit proces kan een belangrijke impact hebben op het marien milieu en het klimaat. De mineralen op de zeebodem werden gevormd over een periode van miljoenen jaren door geologische processen. In de diepzee bevinden zich bovendien unieke en kwetsbare ecosystemen en een biodiversiteit die beschermd moet worden. Bijkomende wetenschappelijke studies zijn dan ook nodig om de risico’s van diepzeemijnbouw correct te kunnen inschatten.
Mijncode
Binnen de Internationale Zeebodemautoriteit (ISA) wordt door de verschillende lidstaten gewerkt aan de ontwikkeling van de zogenaamde ‘Mijncode’ en van milieustandaarden om ervoor te zorgen dat diepzeemijnbouw op een verantwoorde en duurzame manier wordt uitgevoerd. Op die manier wil men het mariene milieu beschermen en mogelijke schadelijke effecten op de oceaan beperken.
Ons land is binnen de internationale gemeenschap een voortrekker van maatregelen om grote delen van de oceaan als natuurgebied te beschermen. Dit blijkt ook uit het standpunt dat België bij de Raad van de Internationale Zeebodemautoriteit inneemt, waarbij diepzeemijnbouw pas kan plaatsvinden onder bepaalde voorwaarden. Zo moet er voldoende wetenschappelijke kennis voorhanden zijn om de impact op het mariene milieu te kunnen inschatten, moet op internationaal niveau een sterk regelgevend kader vastgelegd zijn en moet een begin worden gemaakt met de bescherming van dertig procent van de oceaan tegen 2030.
Oude wet van 2013
De bestaande Belgische wetgeving rond diepzeemijnbouw dateerde van 2013 en bevat bepalingen rond prospectie, exploratie en exploitatie. De maatschappelijke context is sindsdien sterk geëvolueerd. Deze evolutie zal verdergaan en waarschijnlijk nog versnellen. Ze gaat hand in hand met de ontwikkeling van de internationale ‘Mijncode’. Daarom werd na een evaluatie van het bestaande wetgevend kader beslist een grondige herziening van de wet van 2013 op te starten.
Deze wetsherziening komt er op een cruciaal moment. Een aantal bedrijven, waaronder een Belgische firma, bereiden zich voor om van exploratie, waarbij de focus vooral ligt op het onderzoeken van de mineralen en de site eromheen, over te gaan naar exploitatie, waarbij men commercieel en op grote schaal wil ontginnen. Het is dan ook belangrijk dat België beschikt over een sterk regelgevend kader waaraan in de toekomst eventuele aanvragen kunnen getoetst worden en dit met het grootste respect voor het mariene milieu en de mens.
Nieuwe wet diepzeemijnbouw
De belangrijkste aspecten van de nieuwe wetgeving omvatten:
- Milieubescherming
Er worden strikte milieunormen opgesteld om ervoor te zorgen dat de diepzeemijnbouwactiviteiten geen enkele onaanvaardbare schade toebrengen aan het mariene ecosysteem. Diepzeemijnbouw kan daarom slechts toegestaan worden als de internationale en nationale milieudoelstellingen gerespecteerd worden.
- Duurzame exploitatie
Een voorgedragen exploratie- of exploitatieproject kan enkel een Belgisch sponsorcertificaat verkrijgen wanneer is vastgesteld dat het kan plaatsvinden in overeenstemming met de hoogste milieustandaarden. Er moeten ook voldoende mogelijkheden voorzien worden om het certificaat te bekrachtigen, te schorsen of in te trekken als de omstandigheden dat vereisen. Om die mogelijkheden te kunnen benutten moet er voldoende monitoring en toezicht gebeuren op de activiteit.
Ook de opvolging van een prospectieactiviteit door een Belgische natuurlijke persoon of rechtspersoon wordt grondiger geregeld.
- Transparantie en verantwoording
Deze wet zet sterk in op een participatieve en transparante besluitvorming. Zo wordt onder meer voorzien dat het brede publiek geconsulteerd wordt in de procedure tot toekenning, wijziging of hernieuwing van het sponsorcertificaat. Ook zal de federale overheid het jaarverslag van de gesponsorde partij en elk ander relevant geacht document publiceren.
Daarnaast moeten exploitanten gedetailleerde informatie verstrekken over hun activiteiten, inclusief de gebruikte technologieën, de beheersmaatregelen die zijn genomen en de resultaten van milieumonitoring. Onafhankelijke controles en audits zullen worden uitgevoerd om de naleving van de wetgeving te waarborgen.
- Samenwerking op internationaal niveau
De internationale regelgeving rond diepzeemijnbouw is in volle ontwikkeling. In uitvoering van het VN-Zeerechtverdrag en de Overeenkomst van 28 juli 1994 inzake de tenuitvoerlegging van deel XI van het VN-Zeerechtverdrag, waarmee ingestemd werd bij de wet van 18 juni 1998, wordt binnen de Internationale Zeebodemautoriteit intensief onderhandeld over de regels, voorschriften en procedures waaraan diepzeemijnbouwprojecten zullen moeten voldoen. België neemt hier actief aan deel.