Een paramedicus (meervoud: paramedici) is iemand die voor zijn beroep diagnostische, therapeutische handelingen of technische hulpverstrekkingen levert op verzoek van een arts. Deze prestaties zijn eigen aan het beroep en wettelijk bepaald. Zij mogen uitsluitend door erkende beroepsbeoefenaars in het specifieke domein verricht worden. De meeste erkende paramedici kunnen zowel op zelfstandige basis als in dienstverband in een gezondheidsinstelling werken.
Het vereiste opleidingsniveau voor paramedische beroepen varieert van een specifiek hoger technische opleiding in het secundair onderwijs (De erkende paramedische gezondheidsberoepen die in België reeds erkend zijn of waarvan de erkenningsprocedure in ontwikkeling is, zijn:
• Farmaceutisch-technisch assistent
Farmaceutisch-technisch assistenten voeren de bij wet vastgestelde taken uit onder de verantwoordelijkheid van een aanwezige apotheker. Het beroep wordt sinds 2010 erkend en vereist een diploma van hoger technisch onderwijs afgeleverd door een school voor secundair onderwijs (
• Diëtisten
Diëtisten zijn specialisten op het gebied van voeding in relatie tot ziekte. Een diëtist behandelt op voorschrift van de arts, patiënten met een op maat gemaakt voedings- of dieetadvies. Hij of zij kan door het behandelen met een bepaald eetpatroon (dieet) de lichamelijke gezondheid bevorderen. Hij/zij heeft minstens een diploma van een professionele bachelor of een masters’ proef behaald.
• Ergotherapeuten
Ergotherapeuten richten zich op het weer mogelijk maken van handelingen bij mensen die door ziekte of handicap een lichamelijke of psychische beperking hebben opgedaan. Kenmerkend voor ergotherapie is de kijk op zowel de persoon, de omgeving, als de activiteit. Zij werken met de cliënt om de belangrijkste hindernissen in het dagelijks leven te verminderen. Ze werken rond de zelfredzaamheid, de productiviteit, de mobiliteit, het wonen, de vrije tijd. De erkende ergotherapeut heeft hiervoor een diploma van een professionele bachelor behaald.
• Logopedisten
Logopedisten bieden preventie, zorg, training en advies met betrekking tot de primaire mondfuncties (zuigen, slikken en kauwen), het gehoor, de stem, de taal en de spraak. Logopedische interventie is gericht op communicatie (begrip en productie van gesproken en geschreven taal maar ook ondersteunende communicatie) en eten en drinken in de verschillende te onderscheiden fases. Hij/Zij heeft hiervoor minstens een diploma van een professionele bachelor of een masters’ proef behaald.
• Audiologen en audiciens
Audiologen hebben zich gespecialiseerd in het voorkomen, opsporen, onderzoeken en door hulpmiddelen corrigeren van stoornissen van het gehoor. Zij bieden hulp bij de psychologische en psychosociale aspecten van slechthorendheid. Aangezien horen en (leren) spreken zeer nauw met elkaar verbonden zijn werkt de audioloog nauw samen met de logopedist en NKO-arts (Neus, Keel, Oor). De audioloog heeft minstens een diploma van een professionele bachelor of een masters’ proef behaald.
Audiciens hebben een extra postgraduaat opleiding gevolgd. Zij werken als medewerker in winkels en laboratoria voor hoorhulpmiddelen waar zij voorlichting en advies geven over hoortoestellen, deze aanmeten, aanpassen en verkopen.
• Orthoptisten
Orthoptisten zijn werkzaam in een specifiek gedeelte van de oogheelkunde. Naast oogartsen, optometristen, opticiens en contactlensspecialisten nemen zij een eigen zelfstandige plaats in binnen de oogzorg. De erkenning wordt bekomen na het behalen van een specifieke professionele bacheloropleiding.
• Prothesisten
Een prothesist heeft zich gespecialiseerd in het maken en aanpassen van prothesen. Prothesen zijn alle vervangende lichaamsgebonden voorzieningen, zowel gebruikt na amputatie als bij een ledemaatverkorting. Zo bestaan er onderbeenprothesen, bovenarmprothesen, enz. Hij/zij ontwerpt ook orthopedische schoenen of orthopedische zolen en past ze aan. De opleiding omvat minstens het diploma op het niveau van een specifieke professionele bachelor.
• Bandagist en orthesist
Beide zorgverstrekkers hebben na het behalen van één van de bovenvermelde professionele bachelors een bijkomende opleiding hebben gevolgd en mogen zich voor de bijkomende titel van bandagist of orthesist laten registreren indien zij aan de wettelijke voorwaarden van erkenning voldoen.
Bandagisten hebben zich gespecialiseerd in het fabriceren, aanpassen en verkopen van bandages die dienen om het lichaam te ondersteunen en hulpmiddelen voor revalidatie, rehabilitatie, mobiliteit en bewegingsfunctie die het welzijn alsook de kwaliteit van het dagelijks leven verhogen, bijvoorbeeld: breukbanden, buikbanden, een rolstoel, loophulpmiddel of orthopedische driewielfiets, en bij uitbreiding een systeem om te kunnen staan…
Orthesisten hebben zich gespecialiseerd in het maken en aanpassen van orthesen. Orthesen zijn alle lichaamsgebonden voorzieningen die niet vervangend zijn. Het zijn orthopedische materiële voorzieningen die bij functie- en functionaliteitstoornissen van het houdings- en bewegingsapparaat als doel hebben te ondersteunen, immobiliseren, redresseren of te ontlasten. Voorbeelden hiervan zijn: knieorthesen (kniebraces), rugorthesen, polsorthesen, duimorthesen…
• Technoloog in medische laboratoriumtechnieken
De technoloog in medische laboratoriumtechnieken werkt in ziekenhuizen en klinische laboratoria onder verantwoordelijkheid van de bioloog. Zij voeren testen en analyses uit op alle biochemische stoffen afkomstig van de mens zoals het opsporen van ijzer in het bloed, suiker, cholesterol, bloedplaatjes... en detecteren infectieuze elementen. Zij kunnen op verzoek de afname van het staal op de patiënt uitvoeren.
• Podologen
Podologen behandelen mensen met voetklachten en/of klachten die zijn ontstaan door een afwijkend functioneren van de voet(en), een afwijkende voetstand en/of een afwijkend looppatroon door het toepassen van corrigerende en/of beschermende technieken, zoals een orthese en schoen- en zoolcorrecties en het adviseren van patiënten. Het gaat over het algemeen om pijn aan en/of last van de voeten, enkels, knieën, heupen en/of rug. Zij geven preventieve adviezen en zij behandelen afwijkende teenstanden en (ernstige) huid- en nagelaandoeningen die niet door een (medische) pedicure mogen worden behandeld. Het diploma van de specifieke professionele bachelor is vereist voor registratie en de erkenning.
• Technologen medische beeldvorming
De technoloog medische beeldvorming bedient de medische apparatuur op geneeskundig voorschrift en onder toezicht van de geneesheer-radioloog in de dienst medische beeldvorming van het ziekenhuis. Hij draagt bij tot het stellen van diagnoses (medische beeldvorming, functionele MRI), tot het behandelen van patiënten (radiotherapie) en de patiëntenzorg met respect voor de veiligheid en het welzijn van de patiënt.
Het diploma van de specifieke professionele bachelor is vereist voor de registratie en de erkenning.
• Niet-dringend ziekenvervoerder
Onafhankelijk van vooropleiding, heeft de vervoerder van patiënten het certificaat van de erkende basiscursus behaald die beantwoordt aan de gestelde normen en wetgeving om patiënten van huis naar een gezondheidszorgvoorziening of tussen twee gezondheidszorgvoorzieningen te vervoeren (met uitsluiting van het vervoer van de personen bedoeld in artikel 1 van de wet van 8 juli 1964 betreffende de Dringende Geneeskundige Hulpverlening).
Meer informatie en wetgeving over elk van de paramedische beroepen vindt u hier.