De siloxanen D4, D5 en D6 staan bekend om hun vele nuttige materiaaleigenschappen, wat verklaart waarom ze vaak worden gebruikt in diverse alledaagse producten. Deze chemicaliën hebben echter ook schadelijke effecten op zowel onze gezondheid als het milieu wegens hun toxicologische en gevaarlijke eigenschappen. Daarom heeft Europa de bestaande REACH-beperking aangevuld om het gebruik van deze siloxanen in consumentenproducten te beperken en het vrijkomen ervan in het milieu te verminderen.

Nut en gebruik

Siloxanen in producten hebben veel verschillende functies: als rubber, antischuimmiddelen, glansverbeteraars, smeermiddelen, weekmakers, anti-adhesielagen en nog veel meer. In de cosmetische sector zorgen siloxanen ervoor dat producten soepel en gelijkmatig worden uitgesmeerd, en hun watervasthoudende eigenschappen helpen om de huid gehydrateerd te houden.


                                

Daarom worden ze op grote schaal gebruikt in verschillende industrieën en producten, waaronder stomerijproducten, antiluizenproducten, medische hulpmiddelen, cosmetica, reinigingsproducten voor kunst en antiek, huishoudproducten en onderhoudsproducten voor voertuigen, ...

De siloxanen D4 (octamethylcyclotetrasiloxaan), D5 (decamethylcyclopentasiloxaan) en D6 (dodecamethylcyclohexasiloxaan) zijn monomeren die worden gebruikt bij de productie van siliconepolymeren. Ze kunnen ook worden gebruikt als stoffen op zichzelf of in de formulering van verschillende mengsels die vervolgens worden gebruikt door consumenten en professionals.


Wat maakt ze gevaarlijk?

D4, D5 en D6 worden geïdentificeerd als zeer zorgwekkende stoffen (substances of very high concern - SVHC) met zeer persistente en zeer bioaccumulatieve eigenschappen.

Met andere woorden, deze chemicaliën zijn bestand tegen aantasting door het milieu: ze kunnen niet worden afgebroken door zonlicht of worden vernietigd door reacties met andere stoffen in het milieu of worden omgezet door bacteriën in het ecosysteem. Als ze eenmaal zijn vrijgekomen, hebben ze de neiging om te blijven bestaan in het milieu en hun emissies worden niet geminimaliseerd gedurende hun levenscyclus. Bovendien kunnen ze, wanneer ze verdampen in de lucht of oplossen in water, over lange afstanden migreren.

Ze kunnen daarom ernstige schade toebrengen aan mensen en dieren. Deze chemische stoffen hopen zich op in levende organismen en kunnen ziekten veroorzaken wanneer de concentratie in het lichaam te hoog wordt. Ze hebben een hele reeks schadelijke gevolgen voor de gezondheid en het milieu. D4 is bijvoorbeeld geclassificeerd als een stof die zeer giftig is voor waterleven met langdurige effecten en wordt er ook van verdacht de vruchtbaarheid van de mens te schaden.
 

What do we do to protect the environment?

Om de risico's voor het milieu aan te pakken, heeft Europa in 2018 het op de markt brengen van D4 en D5 in afwasbare cosmetica, zoals zeep, shampoo, haarconditioners,.... beperkt.
De cosmeticasector is het belangrijkste doelgebied, aangezien hun producten verantwoordelijk zijn voor de hoogste uitstoot van D4, D5 en D6 in het milieu - 94 % van de EU-uitstoot in het milieu.

                                                              

In 2024 werd een nieuwe verordening aangenomen om de uitstoot van deze chemische stoffen verder te minimaliseren. De siloxanen D4, D5 en D6 zullen nu worden beperkt in cosmetica (zowel in afwasbare als niet-afwasbare cosmetica) en zullen niet langer op de markt worden toegelaten. Daarnaast is deze beperking ook van toepassing op een reeks andere consumenten- en professionele producten.

De nieuwe beperkingen zullen van toepassing worden na een overgangsperiode van 2 jaar (vanaf 6 juni 2024), met langere periodes voor specifieke toepassingen, zoals:

  • Medische hulpmiddelen, geneesmiddelen en diergeneesmiddelen (7 jaar)
  • Niet-afwasbare cosmeticaproducten (3 jaar)
  • Het gebruik van D5 als oplosmiddel bij het chemisch reinigen van textiel, leer en bont (10 jaar)

Afwijkingen zonder tijdsbeperking zijn niettemin toegestaan voor het op de markt brengen van deze siloxanen voor de meeste industriële toepassingen en voor sommige professionele toepassingen. Daarnaast kunnen sommige consumentenproducten op basis van siliconen die D4-, D5- en D6-residuen bevatten, nog steeds op de markt worden gebracht.  

Meer informatie over de nieuwe beperking leest u hier.