De strategische aanpak “SAICM” is een niet-bindend beleidskader dat een rationeel beheer van chemische producten tijdens hun gehele levenscyclus mogelijk moet maken. Het doel is om tegen 2020 de fabricage en het gebruik van chemische producten te verbeteren en zo de nefaste gevolgen voor de menselijke gezondheid en het leefmilieu tot een minimum te herleiden.
Tijdens de wereldtop over duurzame ontwikkeling in Johannesburg in 2002 hebben de aanwezige Staats- en regeringsleiders een doelstelling “2020” aangenomen om een rationeel beheer van chemische producten op internationaal niveau te waarborgen. Ze hebben ook de uitwerking van een strategische aanpak gevraagd en hebben verschillende internationale organisaties waaronder het Milieuprogramma van de Verenigde Naties en andere organisaties inzake chemische producten uitgenodigd daartoe nauw samen te werken.
Op 6 februari 2006 werd in Dubai tijdens de eerste Internationale Conferentie inzake het beheer van chemische producten (International Conference on Chemicals Management – ICCM1) de strategische aanpak SAICM goedgekeurd, en werd afgesproken dat de aanpak herzien zou worden tijdens de vergaderingen van 2009 (ICCM2), 2012 (ICCM3), 2015 (ICCM4) en 2020 (ICCM5).
De SAICM is een unieke aanpak vanwege zijn multisectoraal karakter (landbouw, leefmilieu, gezondheid, industrie, werk, wetenschap,…) en de vele partijen die eraan deelnemen (consumenten, bedienden, landbouwers, wetgever, onderzoeker, arbeiders,…). De SAICM is ook het enige mechanisme op wereldvlak dat betrekking heeft op alle industriële en landbouwchemicaliën die tijdens hun gehele levenscyclus ongerustheid veroorzaken.
De SAICM bestrijkt:
- risicobeperking,
- kennis,
- informatie en sensibilisatie van de bevolking,
- governance,
- capaciteitsopbouw,
- technische assistentie
en illegale internationale handel.
Ze wijst op de noden van de ontwikkelingslanden en de problemen die op internationaal vlak opduiken en niet gedekt worden door de conventies van de Verenigde Naties inzake chemische producten en afval, namelijk :
- het Verdrag van Rotterdam over de uitwisseling van informatie bij het transport van bepaalde gevaarlijke chemische stoffen en pesticiden,
- de Conventie van Stockholm over POP’s,
- de Minimataconventie over kwik,
- en de Conventie van Bazel over de beheersing van de grensoverschrijdende overbrenging van gevaarlijke afvalstoffen en de verwijdering ervan.
In dat verband is het voor België belangrijk om op actieve wijze dit proces te volgen en eraan mee te werken.
De REACH-verordening betreffende de registratie en beoordeling van en de autorisatie en beperkingen ten aanzien van chemische stoffen en de CLP-verordening betreffende de indeling, etikettering en verpakking van stoffen en mengsels zijn voorbeelden van Europese verordeningen die werden ingevoerd in het kader van de bijdrage van de Europese Unie aan de implementatie van SAICM.
De REACH-verordening draagt bij tot de verwezenlijking van de strategische aanpak en de doelstelling 2020 van Johannesburg. Ze beoogt het verzamelen van informatie over chemische producten, het beperken van chemische risico’s en de vervanging van gevaarlijke stoffen. Bovendien legt zij de bedrijven die chemicaliën gebruiken en verkopen op om de betrokken partijen informatie ter beschikking te stellen over die producten en de gevolgen ervan. Die bepalingen versterken de doelstellingen van SAICM.
De CLP-verordening voert gemeenschappelijke Europese criteria in betreffende de indeling en etikettering van gevaarlijke stoffen en mengsels, en neemt de internationale criteria van het wereldwijd geharmoniseerde systeem van indeling en etikettering van chemische stoffen op in het Europees recht (“GHS” in het Engels). De verordening zit dus op één lijn wat de algemene doelstellingen van SAICM betreft.
De volledige tekst van SAICM is beschikbaar op de website van SAICM. Bij die tekst is een wereldactieplan gevoegd waarin een niet-exhaustieve lijst van activiteiten is opgenomen die verwezenlijkt kunnen worden om die algemene doelstelling van 2020 te halen.
Het belang van het voortzetten van het rationeel beheer van chemicaliën en afval stopt natuurlijk niet in 2020. De wijze waarop dit beheer op lange termijn zal worden voortgezet (na 2020) moet in 2015 worden besproken tijdens de 4e ICCM.