Een van de sleutelprincipes van de Europese voedselwetgeving is dat de reglementaire maatregelen over het algemeen moeten gebaseerd zijn op de analyse van de risico’s (behalve wanneer deze aanpak niet aangepast is aan de omstandigheden of aan de aard van de maatregel). Dit principe streeft ernaar een hoog niveau van bescherming van het leven en de gezondheid van de mens te bereiken. Het biedt ook de mogelijkheid om onverantwoorde barrières voor het vrije verkeer van voedingsproducten te voorkomen.

De risicoanalyse omvat drie componenten, waaronder de wetenschappelijke beoordeling van de risico’s. Dit is een systematisch en iteratief wetenschappelijk proces dat uit 4 stappen bestaat: de identificatie van de gevaren, de karakterisering van de gevaren, de evaluatie van de blootstelling en de karakterisering van de risico’s. Ze is gebaseerd op de beschikbare wetenschappelijke bewijzen en wordt op een onafhankelijke, objectieve en transparante manier uitgevoerd. Dit is belangrijk om vertrouwen te scheppen.

 

Welke zijn de wetenschappelijke adviesorganen die risicobeoordelingen uitvoeren en die adviezen verstrekken aan de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu ?

1. De Europese Voedselautoriteit of EFSA

De EFSA speelt een centrale rol als onafhankelijk wetenschappelijk referentieorgaan inzake risicobeoordeling op Europees niveau.

2. De Hoge Gezondheidsraad

Deze verstrekt advies over alle kwesties in verband met voeding en voedselveiligheid.

3. De Raad voor Bioveiligheid

Deze verstrekt adviezen in verband met GGO’s.

4. De Commissie voor advies inzake planten 

Deze verstrekt adviezen over planten, plantenonderdelen en plantenextracten

5. Het Wetenschappelijk Comité van het FAVV

Dit verstrekt wetenschappelijke adviezen over specifieke kwesties

 

Zijn deze organen onafhankelijk?

De adviesorganen moeten een structuur opzetten en regels en procedures invoeren om de onafhankelijkheid van het risicobeoordelingsproces en van de wetenschappelijke adviezen te garanderen. De experts die meewerken aan het formuleren van de adviezen moeten bijvoorbeeld een belangenverklaring invullen. Deze regels werden geleidelijk aan versterkt en omkaderd door de wet van 21 december 2013 tot versterking van de transparantie, de onafhankelijkheid en de geloofwaardigheid van de beslissingen en adviezen op het vlak van de gezondheid, de ziekteverzekering, de veiligheid van de voedselketen en het leefmilieu.

 

Hoe evolueert de wetenschap?

Deze adviesorganen bestuderen hoofdzakelijk de beschikbare wetenschappelijke literatuur, ze maken met andere woorden gebruik van alle bestaande wetenschappelijke kennis. Maar het is ook nodig om nieuwe kennis te verwerven om de wetenschap te verbeteren, te voorzien in de leemtes en een einde te maken aan de onzekerheden. Dit is de taak van het wetenschappelijk onderzoek dat wordt uitgevoerd in laboratoria en gespecialiseerde instellingen. Elk jaar bepaalt de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu de prioritaire onderzoeksthema’s en financiert onderzoeksprojecten en studies op het gebied van de voedselveiligheid met behulp van de volgende tools :

  • Contracten voor specifieke wetenschappelijke studies
  • Subsidies voor thematisch en onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek op het gebied van de plantengezondheid, de voedselveiligheid en de dierengezondheid

 

Waartoe dienen die wetenschappelijke adviezen en studies ?

De resultaten worden meegedeeld aan de EFSA en zo dragen ze bij tot het Europese risicobeoordelingssysteem inzake voedingsmiddelen. Ze verstrekken aan de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu de nodige wetenschappelijke informatie voor het uitwerken en implementeren van het voedselveiligheidsbeleid, meer specifiek voor het uitwerken van de voedselwetgeving en de Belgische standpunten in de Europese en internationale instanties (links naar de internationale organisaties). Ze dienen ook voor het bestuderen van de risico’s die specifiek gekoppeld zijn aan de consumptiegewoontes en aan de productie- en distributiepatronen voor voedingsmiddelen in België. In crisissituaties kunnen ze helpen bij het nemen van wetenschappelijk onderbouwde maatregelen wanneer er een ernstig en onmiddellijk gevaar dreigt voor de volksgezondheid.

 

Andere interessante link

Sciensano : belgisch instituut voor gezondheid