Gloeilampen

10266913_l_Olivier Le QueinecEen gloeilamp produceert licht door verhitting van een gloeidraad. De meeste energie wordt in het infrarode (IR) gebied uitgestraald (als warmte in plaats van als licht), wat er voor zorgt dat het rendement erg laag is. De gezondheidsrisico’s zijn minimaal. Omdat ze veel energie verspillen, heeft de Europese Unie besloten om gloeilampen stapsgewijs uit de markt te halen.

 

Halogeenlampen

26363262_l_Chayatorn LaorattanavechEen halogeenlamp is een gloeilamp waarbij de ballon gevuld is met een inert gas onder hoge druk. Aan dit gas wordt een kleine hoeveelheid halogeen (broom of jodium) toegevoegd, waaraan de lamp zijn naam ontleent. Een halogeenlamp werkt op hogere temperatuur. Daardoor is haar optische spectrum verschoven naar het blauwe gedeelte, met als gevolg meer UV-licht en minder infrarood. Om het schadelijke UV-licht tegen te houden worden halogeenlampen uit een speciaal soort kwarts (“gedoteerde” kwarts) gemaakt of van speciale omhulsels/filters voorzien.



Fluorescentielampen

854441_l_ bratan De buis van een fluorescentielamp is aan de binnenzijde bedekt met een fluorescerende stof en is gevuld met kwikdamp onder lage druk. Onder invloed van elektrische spanning tussen twee elektroden aan het uiteinde van de buis, vindt een gasontlading van de kwikdamp plaats, waardoor de kwikdamp ultraviolet licht gaat uitzenden. In de fluorescerende laag wordt de ultraviolette straling omgezet in zichtbaar licht. De fluorescerende laag is niet altijd perfect homogeen en laat een beetje ultraviolette straling door. Daarom geeft een fluorescentielamp een beetje ultraviolet en blauw licht. De bekendste voorbeelden zijn de tl-lampen (tl komt van het Franse “tube luminescent”, lichtgevende buis) en de compacte fluorescentielampen, CFL (ook spaarlampen genoemd).

Fluorescentielampen produceren ook niet-optische elektromagnetische velden van intermediaire frequenties (30-60 kilohertz, kHz). Ze zenden geen radiogolven uit en kunnen daarom niet vergeleken worden met een gsm (zoals soms wordt gedaan). Zelfs het meest prominente type straling (van 30–60 kHz) ligt onder de blootstellingslimiet wanneer men enige afstand ten opzichte van de lamp behoudt (enkele centimeters).

 

Led

16245722_l_Anton StarikovLed-lampen (LED, “Light Emitting Diode”) zijn geen lampen in de klassieke zin van het woord. Ze hebben geen glazen ballon en bevatten geen gloeidraad. Het licht ontstaat in een kristal gemaakt uit een halfgeleider, die oplicht als er stroom doorheen wordt gestuurd. Dit alles zit stevig ingepakt in een transparante behuizing van epoxyhars.
Led’s geven licht in één specifieke kleur (rood, groen, blauw,..) en er bestaan ook infrarode of UV-led’s. Wit licht in led-lampen wordt bekomen door een fluorescerende laag te belichten met behulp van blauw of UV-licht. Inmiddels zijn er ook varianten die direct wit licht uitstralen, als gevolg van de samenstelling van het kristal (zoals RGB led’s). Led-verlichting geeft geen infrarode of ultraviolette straling af, met uitzondering van led’s waar het wit licht wordt verkregen met behulp van UV licht. Blauwe en koud witte led-lampen stralen relatief veel blauw licht uit, wat een gezondheidsrisico kan inhouden (“blauw lichtschade”).

U kunt alle informatie van deze rubriek in zijn geheel als pdf-document downloaden (infofiche “Lampen en straling”).