We onderscheiden drie vormen van binnenluchtvervuiling :
- de vervuiling door chemische verontreinigende stoffen
- de vervuiling door biologische contaminanten
- de vervuiling door fysische verontreinigende stoffen
Vervuiling door chemische verontreinigende stoffen
Tal van chemische verontreinigende stoffen hopen zich op in onze huizen.
Dit zijn er enkele:
• vluchtige organische stoffen (VOS)
• semi-vluchtige organische stoffen (SVOS)
• formaldehyde
• koolmonoxide (CO)
• deeltjes
• stikstofoxiden
• asbest
• radon
• aldehyden
• benzeen
• tabaksrook
Welke zijn de daaraan verbonden risico’s ?
Wat de chemische verontreinigende stoffen betreft, is men blootgesteld aan twee soorten risico’s waarvan de gevolgen eigen zijn aan elk soort :
• Acute risico’s /op korte termijn : korte blootstellingen aan hoge concentraties verontreinigende stoffen
Mogelijke symptomen : irritaties van de huid, de slijmvliezen of de ademhalingswegen, misselijkheid of hoofdpijn, met zelfs de dood als gevolg bij sommige gevallen van koolmonoxidevergiftiging (CO-vergiftiging).
• Chronische risico’s / op lange termijn : langdurige blootstellingen aan geringe maar relevante dosissen
Vermoedelijke ziektebeelden : respiratoire, neurologische of chronische cardiovasculaire aandoeningen en ook sommige kankers.
Enkele vaststaande feiten :
Blootstelling aan stoffen die aanwezig zijn in de binnenlucht wordt tegenwoordig geassocieerd aan duidelijk bewezen gevolgen voor de gezondheid. Dit is onder meer het geval voor de volgende stoffen :
• benzeen en formaldehyde zijn door het Internationaal Centrum voor Kankeronderzoek (IARC) en het wetenschappelijk comité van het Europees Agentschap voor chemische stoffen geklasseerd als kankerverwekkend voor de mens;
• asbest, radon, benzeen kunnen bepaalde kankers veroorzaken ;
• koolmonoxide (CO) uitgestoten door defecte verbrandingstoestellen (kooktoestellen, verwarmingstoestellen, warmwatertoestellen, enz.) ligt aan de basis van CO-vergiftigingen. In zeer geringe dosissen kunnen herhaalde blootstellingen aan CO leiden tot longziektes of chronische cardiovasculaire aandoeningen. Andere verontreinigende stoffen (deeltjes en stikstofoxiden) uitgestoten door verbrandingstoestellen veroorzaken ademhalingsproblemen (piepende ademhaling, verminderde ademhalingscapaciteit, bronchiale overgevoeligheid, enz.) die werden aan het licht gebracht door epidemiologische studies waarbij specifiek aandacht werd besteed aan de kwaliteit van de binnenlucht ;
• sommige chemische verontreinigende stoffen die werden aangetroffen in gesloten omgevingen (zoals bepaalde biociden, ftalaten, enz.) worden neurotoxisch (die het zenuwstelsel aantasten) en/ of reprotoxisch (die de voortplantingsfunctie aantasten).
Vervuiling door biologische contaminanten
Welke zijn die ?
• schimmels
• legionellabacteriën
• dierenallergenen (van mijtachtigen, katten, honden, enz.)
Welke zijn de daaraan verbonden risico’s ?
De onderstaande biologische contaminanten kunnen aan de basis liggen van allergische ziektebeelden :
• Schimmels, mijtachtigen, en de verbindingen die zij vrijgeven (mycotoxines, uitwerpselen van mijtachtigen,…) ;
• huisallergenen (van mijtachtigen, katten, honden, enz.) bij vatbare personen.
Enkele vaststaande feiten :
- Epidemiologische studies wijzen op een verband tussen de toename van astma of ademhalingssymptomen en de aanwezigheid van schimmels (of extreme vochtigheid) in de binnenruimtes. In België heeft het merendeel van de interventies inzake milieugeneeskunde bij particulieren te maken met problemen gelinkt aan de aanwezigheid van schimmels in de woning.
- Het Sick Building Syndrome (SBS) wordt gedefinieerd als een overmaat aan niet specifieke klachten en symptomen (hoofdpijn, concentratiestoornissen, asthenie, huidirritatie of irritatie van de neusslijmvliezen, de oorslijmvliezen en de bovenste luchtwegen) die optreden bij bewoners van niet industriële gebouwen. Tal van omgevingsfactoren liggen aan de basis (aanwezigheid van VOS en bio-contaminanten, lawaai, onvoldoende licht, defect ventilatiesysteem, enz.) gepaard gaande met sociaalprofessionele en psychologische factoren, zoals de werkomstandigheden en de werkorganisatie.
- In de ontwikkelingslanden is de verslechtering van de kwaliteit van de binnenlucht, door het verwarmen met kolen en brandstoffen uit biomassa een groot probleem voor de volksgezondheid. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) schat het aantal overlijdens per jaar die kunnen worden toegeschreven aan de blootstelling aan die dampen op 1,5 miljoen (acute infecties van de lagere luchtwegen, longlijden, longkankers) (WHO, 2007).
Vervuiling door fysische verontreinigende stoffen
Ook lawaai en elektromagnetische golven kunnen een impact hebben op onze gezondheid. Meer daarover kunt u vinden op de specifiek daaraan gewijde pagina’s : Lawaai en elektromagnetische golven.
1. Huidaandoeningen
2. spijsverteringsstoornissen
3. Hoofdpijn
4. Diffuse pijnen
5. Vermoeidheid
6. Atypische aandoeningen
7. Tintelende ledematen
8. Gemoedsstoornissen
9. Duizeligheid
10. Oogaandoeningen
11. VRI Astma
12. VRI ademhalingsproblemen
13. VRI chronische infecties
14. RSV niezen
15. RSV chronische infecties
16. RSV hoesten