Ziekenhuisdiensten
Een ziekenhuisdienst* biedt een bepaalde vorm van (gespecialiseerde) zorg aan patiënten. Een kenletter duidt de soort van dienst aan. Zo staan bijvoorbeeld de kenletters ‘M’ voor kraaminrichtingen en ‘D’ voor diagnose en geneeskundige behandeling. ‘Sp’ verwijst naar de gespecialiseerde dienst voor behandeling en revalidatie.

Erkenning ziekenhuisdiensten
Iedere dienst binnen een ziekenhuis moet worden erkend en beantwoorden aan specifieke normen, bijvoorbeeld voor:
- de minimumcapaciteit aan bedden en de bezettingsgraad
- de technische uitrusting
- het medisch, paramedisch en verplegend personeel
- het activiteitsniveau.

Zorgprogramma’s
Zorgprogramma’s* werden in de Belgische gezondheidszorg ingevoerd om de patiënt op het juiste moment de gepaste zorg te verlenen. Die zorg wordt in een gecoördineerd verband aangeboden: zowel via opname in een ziekenhuis, als via polikliniek of als eendagsbehandeling. Zorgprogramma’s werken multidisciplinair en transversaal. Dat betekent dat meerdere zorgverleners en verschillende disciplines samenwerken, over de grenzen van het ziekenhuis heen en tussen de zorginstellingen onderling.

De huidige zorgprogramma’s zijn gespecialiseerde zorgprogramma’s. Ze zijn gericht op groepen van patiënten met een specifieke pathologie (bijvoorbeeld cardiale problemen) of op een organisatorisch of functioneel aspect van een instelling (bijvoorbeeld opvang van spoedgevallen).

Erkenning zorgprogramma’s
Wil een instelling een bepaald zorgprogramma aanbieden, dan moet het voldoen aan een aantal karakteristieken of parameters. Die kunnen betrekking hebben op:
- de doelgroep;
- de aard en inhoud van de zorg;
- het minimaal activiteitsniveau;
- de vereiste infrastructuur;
- de vereiste medische en niet-medische personeelsomkadering en deskundigheid;
- kwaliteitsnormen en normen inzake kwaliteitsopvolging;
- bedrijfseconomische criteria (om de financiële gezondheid en leefbaarheid van zorgprogramma’s te beheren, bijv. door een bewijs van verrichte activiteit te vragen)
- geografische toegankelijkheidscriteria (bijv. voor het zorgprogramma voor kinderen moeten de verschillende onderdelen op dezelfde vestigingsplaats worden aangeboden, nl. hospitalisatie, ambulante raadplegingen, …).


Overzicht zorgprogramma’s
Hieronder vindt u een kort overzicht van de bestaande zorgprogramma’s. Binnen deze zorgprogramma’s kunnen ook verschillende soorten van zorg- en deelprogramma’s voorkomen, afhankelijk van de diagnose en de concrete behandelingsmogelijkheden. Voor elk zorgprogramma en deelzorgprogramma gelden er wettelijk bepaalde normen die de instelling moet respecteren.


- Reproductieve geneeskunde
Dit zorgprogramma is gericht op de diagnose en behandeling van onvruchtbaarheid.


- Cardiale pathologie
Dit zorgprogramma is van toepassing op patiënten met hartstoornissen of hartfalen.


- Oncologie
Het zorgprogramma ‘oncologie’ richt zich tot kankerpatiënten. De patiënt wordt op een globale manier benaderd, met de nodige aandacht voor preventie, diagnose, behandeling en palliatieve zorg. In de oncologie bestaan de volgende zorgprogramma’s: ‘oncologische basiszorg’, ‘oncologie’ en ‘borstkanker’. Dit zorgprogramma legt sterk de nadruk op het overleg tussen de betrokken zorgverstrekkers over de individuele patiënt.


- Zorgprogramma voor kinderen
Dit zorgprogramma richt zich op de diagnose, behandeling en opvolging van aandoeningen bij kinderen. De verschillende onderdelen van dit zorgprogramma moeten op dezelfde vestigingsplaats worden aangeboden. Het belang van het kind staat centraal. Zo moet de instelling voldoen aan bepaalde vereisten, bijvoorbeeld het organiseren van spelactiviteiten en vrijetijdsbesteding voor de patiëntjes in het ziekenhuis.


- Zorgprogramma voor de geriatrische patiënt
Binnen dit zorgprogramma staan diagnose, therapeutisch proces en revalidatie en opvolging van de geriatrische patiënt centraal. Via een pluridisciplinaire aanpak wenst men te komen tot een zo goed mogelijk herstel van de patiënt. Zo kan men streven naar een zo groot mogelijke zelfredzaamheid en levenskwaliteit van de oudere persoon.

Voor het zorgprogramma voor de geriatrische patiënt komen uitsluitend patiënten in aanmerking met een hoge leeftijd (gemiddelde leeftijd > 75 jaar) en een geriatrisch profiel, die opgenomen zijn in een algemeen ziekenhuis. Daar staan multidisciplinaire teams van artsen, verpleegkundigen en paramedici borg voor een zorg op maat van de individuele patiënt.

Geriatrische patiënten in België genieten van een brede waaier aan zorgvormen. De zorg wordt zoveel mogelijk afgestemd op de behoeften van de individuele patiënt. Het zorgprogramma voorziet minstens in geriatrische raadplegingen, de meerdaagse opname in een geriatriedienst alsook in een externe geriatrische liaison. Om de continuïteit van de zorg te verzekeren, werkt de geriatrische dienst van het ziekenhuis samen met zorgverleners van buiten het ziekenhuis (bijv. huisartsen).
Om erkend en dus gefinancierd te worden, moet ieder zorgprogramma voor de geriatrische patiënt voldoen aan strikte erkenningsnormen.

 

Controle, kwaliteit en evaluatie
 

Vlaanderen:
De controle van ziekenhuisdiensten en zorgprogramma’s is onderdeel van de inspecties en audits van ziekenhuizen.
 

Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie van Brussel-Hoofdstad (GGC):
De normen worden jaarlijks gecontroleerd door de inspectiedienst en de dienst gezondheidszorg van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie. Verder zijn er controles bij een wijziging van het aantal bedden, een wijziging van de beheerder, een wijziging binnen de vzw zoals de naam van de vzw, het adres of de vestiging, wijziging binnen de doestellingen van de instelling of van de erkenningsnormen.
 

Franse Gemeenschapscommissie (COCOF):
Gespecialiseerde ziekenhuizen erkend door de Franse Gemeenschapscommissie:
De Franse Gemeenschapscommissie erkent één gespecialiseerde dienst: het Centrum voor Traumatologie en Revalidatie (CTR). Zijn erkenning is geldig voor 117 SP-bedden (revalidatie) waarvan 29 bedden voor S2 (specialisatie locomotorische aandoeningen) en 88 S3-bedden (specialisatie neurologische aandoeningen) waarvan 6 COMA-bedden (Expertisecentrum voor comapatiënten).

 

Erkenning
Het Centrum voor Traumatologie en Revalidatie (CTR) is door de Franse Gemeenschapscommissie erkend. Zijn erkenning vindt plaats op basis van algemene en specifieke normen die opgenomen zijn in de Gecoördineerde Wet op de ziekenhuizen en andere verzorgingsinrichtingen van 10 juli 2008 en in het Besluit van de Executieve van de Franse Gemeenschap van 5 november 1987.

Kwaliteit van de zorg en veiligheid van de patiënt
Het ziekenhuis moet de wet van 22 augustus 2002 betreffende de rechten van de patiënt naleven.

Controle en evaluatie
De normen worden door de administratie van de Franse Gemeenschapscommissie gecontroleerd.
 

Waals Gewest:
Voor de zorgprogramma's die worden uitgevoerd in de ziekenhuizen op het Waalse grondgebied (met uitzondering van de Duitstalige Gemeenschap) en in de 4 Franstalige universitaire ziekenhuizen (St Luc Woluwé, Erasmus, Luik en Mont-Godinne) gelden dezelfde erkenningsverplichtingen als voor alle andere delen van het ziekenhuis.
Voor het Waalse Gewest en de universitaire ziekenhuizen die onder de Franse Gemeenschap vallen, bezoek de portaal "Action Sociale et Santé en Wallonie".  
 

* Zie Woordenlijst