Het realiseren van een optimale veiligheidscultuur wordt beschouwd als de grootste uitdaging om een veilige gezondheidszorg uit te bouwen. Dit houdt in dat men overschakelt naar een cultuur waarbij fouten niet langer beschouwd worden als een persoonlijk falen, maar als een kans om systemen te verbeteren zodat schade aan de patiënt, kan vermeden worden.

Sinds 2007 voeren Belgische ziekenhuizen een ziekenhuisbrede patiëntveiligheidscultuurmeting uit met het  gevalideerd meetinstrument “the Hospital Survey on Patient Safety Culture” van het AHRQ (Agency for Healthcare Research and Quality) op basis van 12 dimensies van de patiëntveiligheidscultuurmeting. Er vonden drie gezamenlijke meetmomenten plaats in 2007, 2011 en 2015. Sinds 2017 vond er een digitalisering plaats waardoor ziekenhuizen nu zelf de timing van de meting kunnen bepalen. Het blijft wel aangeraden de meting minimaal elke 4 jaar te herhalen.

In 2019 bracht de AHRQ een nieuwe versie van de vragenlijst uit (HSOPS 2.0). De HSOPS 2.0 beoordeelt veel van dezelfde dimensies van patiëntveiligheidscultuur als de HSOPS 1.0, maar er zijn substantiële wijzigingen aangebracht in het onderzoek. Zo heeft de nieuwe versie 40 onderzoeksitems in vergelijking met de 51 onderzoeksitems in HSOPS 1.0, werden er items toegevoegd (10 items), items geschrapt (21 items) of items geherformuleerd (25 items) en zijn de namen van sommige dimensies gewijzigd volgens wijzigingen aan de items. Ook bevat de HSOPS 2.0 nu een antwoordoptie "Niet van toepassing/ik weet het niet" (voor meer informatie zie https://www.ahrq.gov/sites/default/files/wysiwyg/sops/surveys/hospital/hsops2-pt1-transition-updated.pdf).

In 2024 werd de vernieuwde versie van de HSOSP vertaald in het Nederlands en Frans, en aangepast aan de Belgische context. Sinds 2024 zal enkel deze nieuwe versie (HSOPS 2.0) gebruikt worden om een veiligheidscultuurmeting uit te voeren.

Na elke patiëntveiligheidscultuurmeting wordt aan de ziekenhuizen de mogelijkheid geboden om, op vrijwillige basis, deel te nemen aan een extern benchmarkonderzoek, uitgevoerd en gecoördineerd door de Universiteit Hasselt. Hierdoor kunnen de ziekenhuizen zich positioneren t.o.v. andere ziekenhuizen en t.o.v. voorgaande metingen.  Aan de hand van een anonieme code kunnen ziekenhuizen zich binnen het benchmarkrapport en de bijbehorende tabellen positioneren op de verschillende dimensies van veiligheidscultuur. Bij de ingebruikname van de HSOPS 2.0, werd er een nieuwe benchmark opgestart, gezien er te veel aanpassingen aan de bevraging gebeurd waren om de resultaten nog te kunnen vergelijken met die van de HSOSP 1.0.

De eerste 3 metingen werden samengevat in een rapport per meting en zijn hieronder te raadplegen. Vanaf 2017 kreeg elk ziekenhuis na een uitgevoerde veiligheidscultuurmeting zijn resultaten en positie in de benchmark via een html rapport toegestuurd. Een laatste overkoepelend rapport m.b.t. de HSOPS 1.0 werd opgesteld na het afronden van de laatste metingen in 2024 en is weldra hieronder te raadplegen.

Indien u graag een meting rond veiligheidscultuur wenst uit te voeren, raden wij u aan het protocol hieronder door te nemen. Daarin kan u alle informatie m.b.t. de meting terugvinden.

Hieronder vindt u het materiaal voor de cultuurmeting terug:

Meting HSOPS 1.0

Meting HSOPS 2.0


De resultaten van zowel het eerste, tweede en derde benchmarkonderzoek zijn hieronder beschikbaar.

Contactgegevens

QS-Team

Galileelaan 5/2 
1210 Brussel

Tel. 02/524.85.06
E-mail: qs@health.fgov.be