Psychiatrische ziekenhuizen zijn ziekenhuizen die zich exclusief toeleggen op het aanbieden van zorg aan patiënten met een psychiatrische zorgbehoefte.
Niet enkel psychiatrische ziekenhuizen maar ook algemene ziekenhuizen kunnen voorzien in de opname van zulke patiënten in een psychiatrische ziekenhuisdienst.
Vlaanderen:
Een overzicht van erkende psychiatrische ziekenhuizen in Vlaanderen vindt u hier.
Franse Gemeenschapscommissie (COCOF):
De psychiatrische ziekenhuizen die door de Franse Gemeenschapscommissie erkend zijn, zijn psychiatrische ziekenhuizen voor kinderen en jongeren.
De Franse Gemeenschapscommissie erkent ook initiatieven voor beschut wonen die het onderdak en de begeleiding verzorgen van personen die geen permanente behandeling in een ziekenhuis nodig hebben en die, wegens psychiatrische redenen, geholpen moeten worden in hun leef- en woonomgeving om sociale vaardigheden te verwerven en waarvoor aangepaste dagactiviteiten moeten georganiseerd worden (Koninklijk besluit houdende vaststelling van de normen voor de erkenning van initiatieven van beschut wonen, artikel2.
Psychiatrische ziekenhuisdiensten
Kinderen en volwassenen die psychiatrische zorg nodig hebben, kunnen een beroep doen op de psychiatrische diensten van een algemeen ziekenhuis (AZ) of een psychiatrisch ziekenhuis (PZ). Ze bieden dringende en niet-dringende psychiatrische verzorging aan. Deze diensten voorzien ook in de intensieve behandeling van gedragsgestoorde en/of agressieve volwassen patiënten.
Erkenning
Iedere psychiatrische ziekenhuisdienst moet voldoen aan bepaalde normen om een erkenning en ook een financiering te kunnen krijgen.
Franse Gemeenschapscommissie (COCOF):
2 psychiatrische ziekenhuizen en 5 Initiatieven voor beschut wonen zijn door de Franse Gemeenschapscommissie erkend.
Hun erkenning gebeurt op basis van algemene en specifieke normen die opgenomen zijn in de Gecoördineerde wet op de ziekenhuizen en andere verzorgingsinrichtingen van 10 juli 2008 en in het Besluit van de Executieve van de Franse Gemeenschap van 5 november 1987 tot bepaling van de nadere regels voor de erkenning en de sluiting alsook van de procedure inzake beroep voor de ziekenhuizen en de ziekenhuisdiensten, zware medisch-technische diensten, afdelingen, functies, initiatieven van beschut wonen en samenwerkingsverbanden van psychiatrische instellingen en diensten, gewijzigd door het besluit van de Executieve van de Franse Gemeenschap van 6 januari 1992.
Kwaliteit van de zorg en veiligheid van de patiënt
Franse Gemeenschapscommissie (COCOF):
Het ziekenhuis moet de wet van 22 augustus 2002 betreffende de rechten van de patiënt naleven.
Waals Gewest:
Wallonië heeft geen specifieke kwalitatieve aanpak ontwikkeld, hoewel het bevoegd is voor het opstellen van aanvullende normen, met name op het gebied van kwaliteit. Het inspectiewerk van Wallonië berust dus heden enkel op de beoordeling van de organisatie-indicatoren (voorbeeld: normen voor personeel) en soms op de beoordeling van procesindicatoren (voorbeeld: de inspecteurs verifiëren of de registers voor afzondering goed worden gebruikt).
Naast de inspecties in het kader van de erkenningsprocedures stelt Wallonië soms ook aanbevelingen op over een bepaald onderwerp of voor de interpreatie van een norm (voorbeeld: aanbevelingen voor vrijheidsberoving in de psychiatrie) en houdt het regelmatig overleg met de ziekenhuisfederaties over de verschillende onderwerpen.
Bovendien beschikt Wallonië sinds enige tijd over een platform voor alle spelers in de gezondheidszorg (besturen, federaties, verzekeringsorganisaties, opleidinginstellingen inzake volksgezondheid) die 5 doelen nastreeft:
- nadenken over de evolutie van de normen;
- indicatoren opstellen;
- de toepassing van het accreditatieproces voorbereiden en begeleiden;
- de inspectie/erkenning en de accreditatie uiteenzetten;
- handelswijzen uitwisselen, met name bij processen.
Controle en evaluatie
Vlaanderen:
Een psychiatrisch ziekenhuis wordt gecontroleerd en geëvalueerd via audits en inspecties.
Een audit is een doorlichting van het hele ziekenhuis. Zo'n audit gebeurt bij de verlenging van de erkenning van een ziekenhuis, minimaal om de vijf jaar. Een multidisciplinair team met een psychiater, psycholoog en verpleegkundigen, gaat ter plekke nakijken of het ziekenhuis voldoet aan de erkenningsnormen.
De audits hebben een dubbele functie:
• enerzijds controleert het auditteam de erkenningsnormen;
• daarnaast zet de auditor de ziekenhuizen aan tot zelfverbetering.
Een inspectie is eigenlijk een beperkte audit. Bij een inspectie controleert een kleiner team (soms 1 persoon) een bepaalde ziekenhuisdienst. Zo'n inspectie gebeurt bij de eerste erkenning van de ziekenhuisdienst.
Voor de audits en inspecties werkt het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid samen met het agentschap Zorginspectie.
Franse Gemeenschapscommissie (COCOF):
De normen worden door de administratie van de Franse Gemeenschapscommissie gecontroleerd.
Waals Gewest:
Wallonië is bevoegd voor de inspectie en erkenning van de psychiatrische ziekenhuizen, bezoek de portaal "Action Sociale et Santé en Wallonie".
Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie van Brussel-Hoofdstad (GGC):
De normen worden jaarlijks gecontroleerd door de inspectiedienst en de dienst gezondheidszorg van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie. Verder zijn er controles bij een wijziging van het aantal bedden, een wijziging van de beheerder, een wijziging binnen de vzw zoals de naam van de vzw, het adres of de vestiging, wijziging binnen de doestellingen van de instelling of van de erkenningsnormen.
* zie Woordenlijst